Augusto Pinochet kimdir? Augusto Pinochet hayatı, biyografisi, dönemi önemli olaylar, siyasi kariyeri hakkında bilgi.
Augusto Pinochet
Augusto Pinochet; Şilili asker ve devlet adamıdır. (Valparaiso 1915 – 10 Aralık 2006).
1933’te Santiago Askeri Okulu’nu bitirdi. Askeri öğrenimini 1942-1952 arasında Santiago’daki Harp Akademisi’nde sürdürdü, bir yıl sonra binbaşı oldu. Şili Hükümeti’nin görevlisi olarak bir süre ABD’de kaldı. Bu arada Ekvador Askeri Akademisi’ nde profesör oldu. 1964’te Harp Akademisi Müdür Yardımcılığına getirildi. 1966’da albaylığa, 1968’de tuğgeneralliğe yükseldi. Kasım 1972’de tümen komutanlığına, Ağustos 1973’te genelkurmay başkanlığına getirildi. 11 Ekim 1973’te Pinochet başkanlığındaki bir askeri cunta, Başkan Allende’yi devirdi ve iktidarı ele geçirdi. Cunta tarafından devlet başkanlığına getirildi (Aralık 1974). Yönetim sırasında muhalefet partilerini, sendikaları ve yayın organlarını kapattı. Uluslararası pazara açık Friedmancı liberal bir ekonomik politika izledi.
Eylül 1980’de halkoylamasıyla onaylattığı ve Mart 1981’de yürürlüğe koyduğu bir anayasayla görev süresini 1989’a kadar uzattı; ülkede serbest genel seçimlerin yapılma tarihi 1997 olarak belirledi. 11 Mayıs, 14 Haziran ve 12 Temmuz 1983’te başkent Santiago’da düzenlenen gösterilere büyük bir halk kitlesi katıldı. Bunun üzerine baskıyı artırarak muhalefeti susturmak yolunu seçti. 11 Ağustos 1983’te ordu ve polisin göstericilere ateş açması üzerine 32 kişi öldü, 100’e yakın kişi yaralandı. Tüm baskılara karşın, geniş çaplı protesto eylemleri aralıklı olarak 1986’ya kadar sürdü. Olayların tırmanması üzerine, sıkıyönetimi kaldırdı (Ocak 1988), siyasal partilerin kurulmasına izin vermek zorunda kaldı (Mart 1987). 1997’ye kadar yönetimde kalmak için başvurduğu halkoylamasını (Ekim 1988) yitirince devlet başkanlığı seçimlerine gidildi (Aralık 1989). Pinochet, seçimi kazanan Hristiyan Demokrat Parti’nin adayı P. Alywin Azocar’a devlet başkanlığını devretti (Mart 1990); ancak, genelkurmay başkanlığı görevini 1993 sonuna kadar sürdürdü.
Kaynak – 2
Augusto Pinochet (Ugarte), (d. 25 Kasım 1915, Valparaiso, Şili – 10 Aralık 2006, Military Hospital of Santiago, La Reina, Şili). Şili’de 11 Eylül 1973’te Başkan Salvador Allende’yi devirerek iktidarı ele geçiren askeri cuntanın lideri. 1990’a değin ülkeyi yönetmiştir.
1936’da Santiago’daki askeri akademiyi bitirdi. 1970’te tümgeneral oldu. 1973’te, darbeden 18 gün önce Ailende tarafından genelkurmay başkanlığına atandı. Ailende darbe sırasında başkanlık sarayına saldıran askerlerle çatışırken öldürüldü. Yönetimi ele geçiren Pinochet demokrat ve sosyalist muhalefeti ezmek üzere harekete geçti. Siyasal partileri kapattı, anayasayı yürürlükten kaldırdı ve üç yıl içinde yaklaşık 130 bin kişiyi tutuklattı. Haziran 1974’te cuntanın öteki üyelerini birer danışman konumuna indirerek bütün iktidarı kendi elinde topladı. Aralıkta da devlet başkanlığını üstlendi. Bu arada muhalefete yönelttiği sert baskı uygulamaları uluslararası kamuoyunda yoğun tepkilere yol açtı. Ailende yönetiminin son savunma bakanı olan Orlando Letelier ise büyük olasılıkla onun emriyle Eylül 1976’da Washington, D.C.’de öldürüldü.
Pinochet, Ailende hükümetinin ekonomi politikalarına son vererek ekonomik alanda liberal bir çizgi izlemeye başladı. Ülke ekonomisini uluslararası rekabete açtı. Uygulanan politikalar sonucunda ücretlilerin geliri büyük ölçüde geriledi. Bu arada uygulanan sıkı para politikasıyla enflasyon oranı belli ölçüde düşürüldü.
Pinochet 1978’de baskı altında yapılan bir plebisitte seçmenlerin yüzde 75’inin oylarını aldı. Yeni anayasanın 1980’deki halk oylamasında onaylanarak Mart 1981’de yürürlüğe girmesinin ardından da sekiz yıllık bir dönem için devlet başkanlığım üstlendi. Ayrıca ikinci kez seçilebilme hakkını saklı tuttu.
Pinochet yönetimine karşı zamanla güçlenen muhalefet, özellikle 1982-83 yıllarındaki ekonomik bunalımın ardından açık eylemler düzenlemeye başladı. Demokrasiye daha kısa sürede dönmek istemiyle gerçekleştirilen bir dizi kitle gösterisi Pinochet’nin konumunu sarstı. Pinochet gittikçe genişleyen bu protesto eylemleri ve 1984’teki gerilla saldırılarının ardından sıkıyönetim ilan etti. Eylül 1986’daki bir suikast girişiminden ise yara almadan kurtuldu. Ocak 1987’de sıkıyönetimi kaldırarak siyasal partilerin kurulmasına izin verdi. Bir dönem daha iktidarda kalabilmek için halk oylamasına başvurduysa da seçmenlerin yüzde 54,6’sının hayır oyu vermesinin ardından iktidarı 1990’da sivillere devredeceğini duyurdu. 14 Aralık 1989’da yapılan seçimleri 17 siyasal partinin oluşturduğu Demokratik İttifak’ın adayı Hıristiyan Demokrat Patricio Aylwin, oyların yüzde 56’sını elde ederek kazandı. Pinochet, Alyhvin’in göreve başladığı 11 Mart 1990’a değin görevi sürdürdü.
