Baba İlyas kimdir? Ebu’l-beka şeyh baba İlyas bin ali Horasani (Baba İlyas) hayatı, biyografisi, Babailik hakkında bilgi.
Baba İlyas; (d. Horasan – ö. 1240, Amasya), 13. yüzyılda Anadolu’da başlatılan Babailik hareketinin öncüsü sayılan Türkmen derviştir.
Yaşamının ilk yıllarına ilişkin ayrıntılı bilgi yoktur. Torunu Elvan Çelebi’nin Manâkibü’l-Kudsiyye fi Menâsıbi’l-ünsiyye (1984) adlı yapı tındaki bilgiye göre, Dede Garkın adlı bir şeyhin temsilcisi olarak Horasan’dan Anadolu’ya geçti ve Anadolu Selçuklu sultanı I. Alaeddin Keykubad döneminde (1220-37) Amasya yakınlarındaki Çat köyüne yerleşti. Orada bir zaviye açarak yoğun bir propagandaya girişti. Hızla çoğalan müritleri Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde görüşlerini yaymaya başladı.
Bir görüşe göre Yesevilik, başka bir görüşe göre de Vefaiye tarikatına bağlı olan Baba İlyas, II. Gıyaseddin Keyhusrev döneminde (1237-46) başlayan toplumsal ve ekonomik sıkıntılardan yararlanarak iyice güçlendi. 1240’ta peygamber olduğunu ilan edince, Baba Resul adıyla anılmaya başladı. II. Gıyaseddin Keyhüsrev‘in üzerine gönderdiği kuvvetlerden kaçarak Amasya Kalesi’ne sığındı. Bu sırada müridi Baba İshak, Babailer Ayaklanması olarak bilinen ayaklanmayı başlattı. Hacı Mübarizüddin Armağanşah komutasındaki bir Anadolu Selçuklu ordusu Baba İlyas ve müritlerini Amasya Kalesi‘nde kuşattı. Şiddetli çarpışmaların sonunda öldürülen Baba İlyas, müritlerince Amasya yakınlarında, sonraları Ambarlı Evliya Türbesi denen yere gömüldü.
