Balaban Kuşu nasıl bir kuştur? Balan kuşunun özellikleri, yaşam alanları, beslenmesi, üremesi, davranışları hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Balaban Kuşu
Balaban Kuşu; Balıkçıgiller familyasından bir kuş türüdür. Tüm Avrupa, Asya ve Güney Afrika’da yaşayan bir gece kuşudur.
Uzunluğu 72-76 cm’dk. Tüyleri çoğunlukla pas renginde ve kahverengimsi sarı, canlı renkte çizgili ve lekelidir. Başının üst kesimi siyah, gırtlağı beyazdır. Sarı gözleri, boynuz sarısı gagası ve sarı bilekli yeşil bacakları vardır. Sık sazlık, yosunluk, bataklık, göl ve küçük su birikintilerinin yakınlarını da yaşar. Sesi gürdür.
Erkeği, çiftleşme zamanı gece gündüz sürekli bağırır. Yuvayı dişi yapar ve 3-5 yumurta üzerinde 25-26 gün kuluçkaya yatar. Yavrular 6 hafta sonra uçarlar.
Kaynak: pixabay.com
Balaban
Balaban; Ciconiiformes (leyleksiler) takımının Ardeidae familyasının Botaurinae alt-familyasını oluşturan, balıkçıllarla (Ardeinae altfamilyası) akraba, ama onlardan daha kısa boyunlu ve daha tıknaz gövdeli olan 12 tür bataklık kuşunun ortak adıdır. (Eski Türkçede balaban bir yırtıcı kuşun adıydı; bugün bu anlamını yitirmişse de, özellikle eski halk edebiyatı metinlerinde geçen balabanın bir yırtıcı kuş olduğunu unutmamak gerekir.) Balabanlardan çoğunun vücudunun kahverengi ve kirli san tonlarında boyuna çizgilerle bezeli olması, bu kuşlara büyük bir kamuflaj olanağı sağlar.
Tehlike anında boynunu uzatıp, gagasını yukarıya dikerek kıpırdamadan dimdik durduğunda, çevresindeki kamış ve sazların arasında farkedilmesi çok güçtür. Sivri uçlu gagalarıyla şişleyerek avladıkları balık, kurbağa, kerevit ya da küçük bataklık hayvanlarıyla beslenen ve üreme dönemi dışında yalnız yaşayan balabanlar hemen hemen bütün dünyaya yayılmıştır. Botaurus cinsi dört, Ixobrychus cinsi sekiz türü içerir.
Kaynak: pixabay.com
Balaban Türleri
Daha çok ılıman bölgelerde yaşayan Botaurus cinsinden balabanlar erkeği ve dişisi birbirine benzeyen iri yapılı kuşlardır. Baharda erkek balaban, oldukça uzak mesafelerden işitilebilen, top patlamasına benzer güçlü bir ses çıkarır. Kaba otları toplayarak su düzeyine yakın kesimlerde yuva yapma görevini üstlenen dişi, 4-6 tane kadar, kahverengi yumurta yumurtlar. Bu cinsin en iri ve en tanınmış üyesi, Britanya Adalarından güneydoğu Asya’ya kadar yayılan, hatta Güney Afrika’da bile rastlanan 70-80 cm uzunluğundaki bayağı balabandır (B. stellaris). Vücudu kirli sarı ve kahverengi üstüne kara nakışlı, gagası sarı, ayaklan yeşil, tepesi kara olan balaban, sık bitki örtüsüyle kaplı bataklıklarda, özellikle sazlıklarda yaşar.
Hepsi Avrasya’da ürer; kuzey bölgelerde yaşayanlar kışı Afrika’nın güneyinde, Hindistan ve Güneydoğu Asya’ da geçirir. Balık, amfibyum ve böceklerle, bazen öbür omurgasızlarla da beslenen balabanın ara sıra küçük kuşları ve susıçanı, su sivrifaresi gibi küçük memelileri yediği de olur. Üreme mevsimi nisanda başlar; dişi, sazlardan ve su bitkilerinden yaptığı, 30-40 cm çapındaki yuvaya 3-5 yumurta bırakır. Kuluçka süresi 25-26 gündür. Türkiye’de yalnızca Kızılırmak Deltasında üreyen balaban, göç sırasında ve kış aylarında başka sulak alanlarda da görülebilir. Amerika balabanı (B. lentiginosus) biraz daha küçüktür ve balabana çok benzer. Cinsin öbür iki türü Avustralya balabanı (B. poiciloptilus) ile Güney Amerika balabanıdır (B. pinnatus).
Kaynak: pixabay.com
Balabanlar
Daha küçük yapılı olan Ixobrychus cinsinden balabanların uzunluğu ancak 30-40 cm kadardır. Erkekle dişi birbirine pek benzemez ve yuva yapma görevini aralarında bölüşürler. Su düzeyinden oldukça yükseğe, hatta bazen bir ağaca ustaca yerleştirilmiş zarif ve düzgün yuvaya, dişi kuş beyaz, mavimsi ya da yeşilimsi kabuklu 10 kadar yumurta bırakır. Bu cinsin üç türünün, Amerika küçük balabanı (I. exilis), Çin küçük balabanı (I. sinensis) ve Avrasya, Afrika, Avustralya’da yaşayan küçük balabanın (I. minutus), görünümü birbirine oldukça benzer. 33-38 cm uzunluğundaki küçük balabanın erkeğinin tepesi, sırtı, kanat ve kuyruk telekleri kara, öbür bölümleri krem rengidir. Dişi daha alacalıdır ve erkekte kara olan bölgeler dişide kahverengidir.
Küçük balaban sulak alanlarda yaşar ve balabanın tersine, sık sazlıklar dışındaki sulak alanlarda da görülebilir. Daha çok sabah ve akşam alacasında avlanmayı yeğleyerek, balık, amfibyum ve böceklerle beslenir. Mayısta başlayan üreme mevsiminde 25-35 cm çapındaki saz yuvaya 5-6 yumurta bırakılır. Kuluçka süresi 17-19 gündür. Yazın Türkiye’nin bütün bölgelerindeki sulak alanlarda oldukça yaygın olarak üreyen küçük balaban, ağustos sonundan başlayarak kışı geçirmek üzere Afrika’ya göçer. Ixobrychus cinsinin öbür dört türü (Güney Amerika’daki I. involucris, Afrika’daki I. sturmii ve Güneydoğu Asya’daki I. eurhythmus ile I. cinnamomeus) arasındaki benzerlik çok daha belirgindir. Buna karşılık, Asya’nın güneydoğusu ile Avustralya’ da yaşayan siyah mangrov balabanı (I. flavicollis) öbür türlerin hepsinden biraz daha iricedir. Tepesinde ve boynunda süs tüyleri olan bu tür bazen Dupetor adıyla ayrı bir cins olarak sınıflandırılır.
