Boyaların Bileşenleri ve Kullanım Alanları

Boya nedir? Boya Türleri. Kimyasal olarak boyaların bileşenleri ve çeşitleri nelerdir? Boyaların kullanım alanları hakkında bilgi.

Boyaların Bileşenleri ve Kullanım Alanları

Boyama bir yüzeyin renk verici maddelerle kaplanma işlemine verilen genel addır. Boyama işlemini gerçekleştirmek için kullanılan kimyasal karışımlara boya adı verilir. Kıyafetlerimizden evlerimizin duvarlarına, kitaplarımızdan uzaya gönderilen araçların yüzeyine kadar hemen hemen her yerde farklı amaçlar için boyalar kullanılır.

Boyalar, boyanacak yüzeyin korunması, süslenmesi, renginin değiştirilmesi gibi bir ya da birden çok amaç için kullanılabilir.

A. BOYALARIN BİLEŞENLERİ

Bir karışım olan boyaların yapısını oluşturan temel bileşenler,

***Renklendirici
***Bağlayıcı
***Çözücü olmak üzere üç ana başlıkta sınıflandırılabilir.

BOYA = Renklendirici + Bağlayıcı + Çözücü

1. Renklendiriciler (Pigmentler)

Doğal ya da yapay olmak üzere iki türde renk verici maddeler bulunmaktadır. Doğal renklendiricilere kil, kireç taşı, mika, kum gibi maddeler örnek verilebilir.

Yapay renklendiricilere ise boyaya ana beyaz rengini veren titanyum dioksit () gibi maddeler örnek olarak verilebilir. Bu madde, gizleme özelliği sebebiyle boyanın temelde beyaz renk olmasına sebep olur. Daha sonra ise boyaya katılan organik ya da anorganik renk verici maddelerle bu temel beyaz renk istenilen renge çevrilebilir.

Renklendiriciler, renklerinden başka suda çözünmeme, yağlarda çözünmemek veya çok az çözünme, ışıktan ve hava koşullarından zarar görmeme ve sürüldüğü yere örtme imkanı sağlama özelliklere sahip olmalıdır.

2. Bağlayıcılar

Boyanın esas maddesini oluştururlar. Bağlayıcılar isimlerinden de anlaşılacağı üzere boyaya renk veren maddeleri bir arada tutarak yapışkan, yoğun ve parlak bir karışım oluştururlar.

Boyaların kuruma şekli ve süresi, diğer katmanlarla uyuşup uyuşmayacağı, dayanımı, uygulama biçimi ve parlaklığı gibi hemen hemen tüm karakteristikleri boyaların bağlayıcı kısımları sağlar.

Bağlayıcılarına göre boyaların su bazlı ve yağlı boya olmak üzere iki çeşidi bulunur. Bağlayıcıları plastik (sentetik) olan boyalar su bazlı (plastik) boyalardır. Bağlayıcıları yağ türü olan boyalar yağlı boyalardır.

3. Çözücüler (İncelticiler)

Boyaya sıvı görünümünü kazandıran maddedir. Boya yüzeye uygulandığında çözücü belli bir süre sonra buharlaşarak uçar ve yüzeyde renklendirici ve bağlayıcı maddeler kalır. Çözücüler su ya da tiner ve alkol gibi organik maddeler olabilirler.

Çözücüler boyanın uçucu kısmını oluşturan kimyasal maddelerdir.

Emülsiyon esaslı (plastik) boyalar genellikle kullanıma uygun kıvamda hazırlanır. Ancak gerekli hâllerde uygun bir çözücü ile inceltilir. Plastik esaslı boyalarda inceltme su ile yapılır.

Not : Boyaların içerisinde farklı amaçlar için katılan ek katkı maddeleri de bulunur. Bu maddeler az miktarda katılmalarına rağmen boyalara çok önemli özellikler katmaktadırlar.

Örneğin köpüklenmeyi engelleme, anti bakteriyel özellik kazandırma, fırçalamayı kolaylaştırma gibi özellikler katkı maddelerinin boyalara kattıkları ek özelliklerden bazılarıdır.

B. BAZI BOYA TÜRLERİ

1. Su Bazlı Plastik Boyalar

Su bazlı boylar en çok kullanılan boya çeşitlerinden biridir. Ev duvarlarında güvenle uygulanabilir. Çözücüsü zararsız bir madde olan su olduğundan sağlıklı boyalardır. Yüzeylere uygulanması ve sonrasında temizliği (fırça ve rulolar su ve sabunla temizlenebilir) oldukça kolaydır. Çabuk kururlar.

2. Yağlı Boyalar

Çözücüsü tiner, alkol vb. olan boyalardır. Bu tür boyalar uygulanırken ve sonrasında kururken koku yayarlar. Yağlı boyalarla boyanmış mekanlar uzun süre (1-2 gün) havalandırılmalıdır. Temizliği tiner gibi son derece zararlı kimyasallarla yapıldığı için zor ve tehlikelidir.

Ev iç yüzeylerine uygulanması tavsiye edilmez. Yağlı boyalar çok iyi kapatıcı özellik gösterdikleri, kolay silinebildikleri ve parlak bir görüntü oluşturdukları için tercih edilir. Ancak çözücülerden dolayı yanıcı olabilirler.