Bryophyte (Bryofit) nedir, nerede yaşar, özellikleri, üremesi nasıldır? Bryophyte (Bryofit) lerin yaşam döngüsü ve örnekleri.
Kaynak: pixabay.com
Bryophyte (Bryofit)
Bryophyteler (bryofit), çiçekler veya tohumlar yerine sporlar yoluyla çoğalan bir grup bitki türüdür. Briyofitlerin çoğu nemli ortamlarda bulunur ve üç tür vasküler olmayan kara bitkisinden oluşur: yosunlar, boynuz otu ve ciğerotları.
Bryofitlerin Özellikleri
Aşağıdaki özellikler briyofitler tarafından sergilenmektedir:
Briyofitler, vasküler olmayan kara bitkileridir. Su taşımacılığı için özel yapılar sergilemelerine rağmen, damar dokusundan yoksundurlar.
Briyofitler, öncelikle nemli ortamlarda büyür, ancak çöllerden, artik ve yüksek rakımlara kadar değişen çeşitli habitatlarda büyürken bulunabilirler. Briyofitler, vasküler bitkiler gibi besin alımı için kök yapılarına bağlı olmadıklarından, vasküler bitkilerin yapamayacağı ortamlarda (örneğin kayaların yüzeyinde) hayatta kalabilirler.
Tüm briyofitler, yaşam döngüleri boyunca baskın bir gametofit aşamasına sahiptir. Bu aşamada bitki haploiddir ve gametleri üreten üreme organları gelişir. Briyofitler, uzun süre bu aşamada kaldıkları için diğer birçok bitki türüne kıyasla benzersizdir.
Briyofitlerin sporofitleri (bitkinin diploid formu) dalsızdır ve tek bir spor üreten kapsül (sporangium) üretir. Dahası, sporofitler beslenme için gametofitlere bağımlıdır ve dişi üreme organı (archegonia) içinde gelişir.
yosun – kaynak: pixabay.com
Briyofitlerin Yaşam Döngüsü
Briyofit yaşam döngüsü, haploid gametofit ve diploid sporofit arasında değişen nesillerden oluşur. Gametofit aşaması sırasında, özelleşmiş üreme organlarında haploid gametler (erkek ve dişi) oluşur: antheridia (erkek) ve archegonia (dişi). Gametler, suyla yüzen veya böcek türleri tarafından taşınan kamçılı spermden oluşur. İki haploid gamet (sperm ve yumurta) kaynaşır, diploid bir zigot oluşur. Yukarıda açıklandığı gibi, briyofitlerin zigotu, archegonia içinde büyür ve sonunda diploid bir sporofit haline gelecektir. Olgun sporofitler gametofit’e bağlı kalır ve sporangium içindeki mayoz yoluyla haploid sporlar oluşturur. Bu sporlar dağılır ve uygun çevre koşulları altında yeni gametofitlere dönüşür.
Briyofit Örnekleri
Üç ana briyofit türü, her biri birkaç yüz farklı türü kapsayan ciğerotları, yosunlar ve boynuz otlarından oluşur.
ciğerotu – Kaynak: https://commons.wikimedia.org/
Ciğerotları
Ciğerotları, düzleştirilmiş gövdeler ve farklılaşmamış yaprakların yanı sıra tek hücreli rizoidlerle karakterize edilen son derece küçük bitkilerdir. Ciğerotları, kapalı lipid gövdeleri içermeyen diğer türlere kıyasla, hücrelerinde zara bağlı yağ kütlelerinin varlığıyla diğer briyofit türlerinden ayırt edilebilir.
Yosunlar
Yosunlar, genellikle doğrudan güneş ışığından uzak nemli ortamlarda bulunan yeşil, topaklanmış bitkilerdir. Yosunlar, su ve besin taşınması için kullanılan bir gövdeye yalnızca bir hücre genişliğinde tutturulmuş yapraklarla karakterize edilir. Yosunlar önemli miktarda suyu emebilir ve geçmişte yalıtım, su emilimi ve turba kaynağı için kullanılmıştır.
Boynuz otu
Boynuz otu, gelişen karakteristik uzun boynuz benzeri sporofitten dolayı bu şekilde adlandırılır. Buna karşılık, gametofit formu düz, yeşil gövdeli bir bitkidir. Çoğu Boynuz otu, nemli ortamlarda (örneğin tropikal iklimler), bahçe topraklarında veya ağaç kabuğunda bulunur.
