Celal Muhtar Özden kimdir? Ünlü bir dermatolog olan, frengi ve deri hastalıkları üzerine yapmış olduğu çalışmalar ile tanınan Celal Muhtar Özden hayatı.
Celal Muhtar Özden (1866-1947)
Celal Muhtar Özden bir hekim aileden gelmektedir. Onun babası ve kardeşi de hekimdir. Celal Muhtar Özden Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra, Askeri Tıp Okulu’nda eğitim görmüştür. Okulu bitirdikten sonra ise Kuduz Enstitüsü’nde çalışmaya başlamıştır. 1889’da Fransa’ya frengi için ihtisas yapmak üzere gönderilen Celal Muhtar orada Pasteur Enstitüsü’nde çalışmıştır.
Bilindiği gibi, frengi salgın bir hastalık olup özellikle liman kentlerde salgın şeklinde görülmektedir. İstanbul gibi büyük bir liman kent için frengi salgını gerçekten büyük tehlike arz etmektedir. Hastalığın çıkmasıyla salgın halini alması hiç de olağanüstü bir ihtimal değildir.
Celal Muhtar frengi konusundaki incelemelerinde hastalığın ilk belirtilerini, teşhiste etkin olacak arazlarını ve hastalığın rutin seyrini belirlemiş ve bu belirlemelerini bir rapor halinde Enstitüye sunmuştur. O, bu çalışmasıyla Paris Deri Hastalıkları Derneği’ne şeref üyesi olarak seçilmiştir. 1892 yılında İstanbul’a dönen Celal Muhtar Askeri Tıp Okulu’nda öğretim elemanı olarak görev almıştır.
Celal Muhtar, Birinci Dünya Savaşı’nda salgın hastalıkların ülkede yayılmaması için ve özellikle de kolera salgınına karşı halkı uyarmıştır. O, çalışmalarıyla devletin de takdirini kazanmış; padişah kendisini saray doktoru olarak atamıştır.
O, özellikle iyi bir bakteriyoloji laboratuvarı kurulması konusunda canla başla çalışmıştır. 1908’de Kızılay’da görev alan Celal Muhtar müfettiş olarak Kızılay’ın görevlerini denetlemekle görevlendirilmiştir. O, bu kurumda herhangi bir ücret almaksızın yıllarca hizmet etmiştir.
Kaynak 2
Celal Muhtar Özden
Celal Muhtar Özden
Celal Muhtar Özden, (d. 1865, İstanbul -ö. 26 Ekim 1947, İstanbul), frengi ve deri hastalıkları üzerine çalışmalarıyla tanınan hekimdir. Akil Muhtar Özden’in ağabeyidir. Mekteb-i Sultani’yi (Galatasaray Lisesi) ve 1887’de Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’yi (Askeri Tıbbiye) bitirdi. 1889’da dermatoloji ihtisası için Paris’e gönderildi. St. Louis Hastanesi’nde dönemin ünlü deri hastalıkları ve frengi hekimlerinin yanında asistan olarak çalıştı.
1890’da trikofiton adlı mantarın el ve ayak parmakları arasında yol açtığı bir hastalığı saptadı ve tedavisi için yeni bir yöntem geliştirdi. Bulgularını De la trichophytie des regions palmaire et plantaire (1892; El Ayası ve Ayak Tabanlarındaki Trikofiton Enfeksiyonu Üzerine) adıyla yayımladı. Bu buluşu ile adı dünya tıp literatürüne geçti ve Paris Deri Hastalıkları Cemiyeti’ne onur üyesi seçildi.
1893’te İstanbul’a dönerek Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’de ve Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye’de (Sivil Tıbbiye) “emraz-ı cildiye ve efrenciye” (deri hastalıkları ve frengi) muallimi oldu. Aynı yıl saray hekimi olarak görevlendirildi. Türkiye’de ilk bakteriyoloji laboratuvarı olan Bakteriyolojihane-i Şahane’nin açılmasına ön ayak oldu. Meşrutiyet’in ilanından (1908) sonra askerlikten ayrılarak Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nde (Kızılay) müfettiş-i umumi (genel müfettiş) olarak görevlendirildi (1913).
1918’de kurulan Ahmed İzzet Paşa kabinesinde bir ara iaşe nazırlığı yaptı. Öbür yapıtları arasında Frengi Makâlatı (1899); Nalure mycosique de certaines lesions dysidrosiformes (1935; Mantara Benzeyen Dizidrozlu Lezyonlar) sayılabilir.
