Daniel Bernoulli kimdir ve ne yapmıştır? Daniel Bernoulli hayatı, biyografisi, fizik ve matematik alanındaki çalışmaları ve katkıları hakkında bilgi.
Daniel Bernoulli
Daniel Bernoulli ünlü bir matematikçi ve fizikçiydi. Bernoulli önde gelen matematikçilerinden biriydi. Matematiği mekaniğe, özellikle de akışkanlar mekaniğine uygulaması ile bilinir. Ayrıca istatistik ve olasılık alanındaki öncü çalışmaları ile tanınır.
Kısaca Bernoulli’nin Hayatı
Daniel Bernoulli, babasının isteğini yerine getirmek için tıp eğitimi aIdıysa da gönlü hep matematikteydi. Babası Johann matematikçiydi ve oğlunun da matematikçi olmasını istemiyordu. Kariyeri oyunca hep oğluyla rekabet içinde oldu. Bernoulli Basel’de tıp eğitimini tamamladı ama 1724’te St Petersburg’da matematik profesörü oldu. Matematikçi Leonhard Euler ile akışkanlar üzerine çalışan Bernoulli, hız ile basınç arasındaki ilişkiyi tüplerle deneyler yaparken keşfetti. Doktorlar ileride kan basıncını ölçmek için benzer tüpleri damarlara yerleştireceklerdi. Sıvıların basınç ve akışlarının, enerjinin korunumuyla ilgili olduğunu fark etti ve hız arttığı zaman basıncın düştüğünü gösterdi. Daniel 1733’te Basel Üniversitesinde çalışmaya başladı. Ama Johann oğlunun başarılarını kıskanıyor ve onunla aynı bölümde olmaktan nefret ediyordu. Hatta onu evinden kovdu. Bütün bunlara rağmen, Daniel 1734’te yazdığı ama 1738’e kadar basılamayan kitabı Hydrodynamica’yı babasına adadı. Ama baba Bernoulli, Daniel’in fikirlerini çaldı ve kısa bir süre sonra Hydraulics adında benzer bir kitap yayımladı. Bu intihal yüzünden çok sarsılan Daniel tıbba geri döndü ve kariyerini o alanda sürdürdü.
İlk yılları
Daniel Bernoulli, 8 Şubat 1700’de Groningen, Hollanda’da doğdu. Tanınmış matematikçi bir aileden geliyordu. Babası aslında analizin ilk geliştiricilerinden biriydi, amcası ve ağabeyi de büyük matematikçilerdi.
Yedi yaşlarında, Daniel Bernoulli matematik eğitimi için büyük bir istek gösterdi. Ancak, babası onu işletme okumaya teşvik etti. Matematikçi olmasını istemiyordu. Daniel reddetti ama daha sonra babasının isteklerini yerine getirdi.
Daha sonra babası ondan tıp okumasını istedi. Daniel, babasının kendisine matematik öğretmesi şartıyla bunu yapmayı kabul etti. Daniel Basel’de tıp okudu ve 1721’de botanik ve anatomi doktorasını kazandı.
Kariyeri
1724’te Daniel Matematik profesörü olarak St.Petersburg’a gitti. Ancak, orada mutsuzdu oldu ve 1733’te bir hastalık ona gitmesi için bir sebep verdi. Metafizik, doğal felsefe ve tıbbın başkanı olduğu Basel Üniversitesi’ne geri döndü.
Ölene kadar burada kaldı. Daniel, 1750 yılında Kraliyet Cemiyeti Üyesi seçildi.
Matematiğe Katkıları
1724 yılında Exercitationes yayınlandı. Bu onun ilk matematiksel çalışmasıydı. 1738’de Hydrodynamique yayınlandı. Bu onun en önemli eserlerinden biriydi. Bir süre sonra gelgit teorisini açıklayan bir anı yazdı. Bu çalışma Fransız Akademisi’nden bir ödül aldı. Anılarda Pierre-Simon Laplace ve Isaac Newton’un Philosphiae Naturalis Principia Mathematica adlı kitabının yayınlanması arasında yapılan her şey vardı.
Ayrıca telli çalgıların titreşimi ve Brook Taylor’ın eserleri hakkında mekanik sorular içeren birkaç makale yazdı. Daniel Bernoulli sıvıların hareketi hakkında keşiflerde bulundu. Kan akış hızı ile basınç arasındaki bağlantıda önemli bir keşif yaptı. İki değer arasındaki ilişkiyi gösteren bir cihaz kurduğu bir deney yaptı.
Deneyler ve Bulgular
Kan basıncını ölçmek için deneyler yaptı ve bir yöntem buldu. Bu yöntem yaklaşık 170 yıl boyunca, İtalyan bir doktorun kan basıncını ölçmek için çok daha az acı verici bir yöntem keşfettiği 1896’ya kadar kullanıldı. Daniel’in ayrıca bir uçağın hava hızını ölçmek için çalıştı. 1766’da istatistiksel bir problemi çözdü. Bunu, çiçek hastalığını ve aşılamanın etkinliğini göstermek için mortalite oranını analiz ederek yaptı. Daniel ayrıca kirişler ve esneklik üzerine çok fazla araştırma yaptı. Bernoulli İlkesi şu anda aerodinamik alanında oldukça kullanışlıdır.
İstatistiklerle Çalışma
Daniel, 1738’de Risk Ölçümü Hakkında Yeni Bir Teorinin Tanıtımı başlıklı bir kitap yazdı. Bu çalışmada, St.Petersburg paradoksunun, risk primi, riskten kaçınma ve fayda ekonomik teorisinin gerçek tabanı olduğu fikrini tartışır. Sansürlü verileri içeren istatistiksel problemleri ciddi bir şekilde analiz etmek için yaptığı ilk girişimlerden biri, çiçek hastalığı aşısının etkinliğine ilişkin 1766 analizidir.
Ölümü ve Mirası
Daniel Bernoulli, fizik ve matematiğe büyük katkılarda bulunmuştur. Hatta St.Petersburg, Paris, Berlin, Londra, Bologna, Mannheim, Bern Zürih ve Turin’de önde gelen birçok bilimsel topluluğun üyesi olarak seçildi. 17 Mart 1782’de 82 yaşında öldü.
