Doğada uzun süre yok olmayan sanayi ürünleri nelerdir, doğaya verdikleri zarar nedir? Bu atıkların yok olma süreleri ve sıfır atık hareketi.
Doğada Uzun Süre Yok Olmayan Sanayi Ürünleri
Bilim adamları insanoğlunu gezegenimizi kurtarmak istiyorsak çevreyi ciddi şekilde etkileyen yıkıcı alışkanlıklarımızı durdurmamız gerektiği konusunda uyarıyorlar. Dünya, yıllardır iklim değişikliğinden muzdariptir; bunlar çoğunlukla plastik üretimi, resif imhası, endüstriyel tarım ve karbondioksit emisyonları gibi insan faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır.
ATIKLARIN AZALMASI BÜYÜK BİR ADIMDIR
Gezegenimizin kaderini tersine çevirmek için yapmamız gereken ilk şey, her gün çöplere attığımız atık miktarını azaltmaktır. İnsanlığın ürettiği en yıkıcı atık türlerinden biri plastiktir. Her ne kadar plastik geri dönüşümü dünyaya yayılmaya başlasa da, çoğu, ürünün gerçek üretiminden daha maliyetli olduğu için plastik geri dönüşümü yapmaz. Plastiğin suda ayrışması 400 yıl, plastiğin toprakta ayrışması 800 yıl alır.
Son birkaç yıldır, Türkiye’deki insanlar evsel atıkların geri dönüşümünün ve azaltılmasının öneminin daha fazla farkına varmıştır. Şimdi plastik poşetler için ücret alan ülke, insanları alışveriş yaparken daha çevre dostu seçenekler kullanmaya teşvik etti. Son verilere göre, 1 Ocak’tan bu yana, plastik torba kullanımı yüzde 40 oranında azaldı.
DOĞADA YOK OLMA SÜRELERİ
Gezegenimizi kurtarmak ve şimdi harekete geçmek istiyorsak, farklı türdeki çöplerin ayrışmasının ne kadar sürdüğünü bilmek önemlidir.
Plastik atıklar:
Petrolün bir ürünü, en çok parçalanan malzemelerden biri olan plastik, günlük yaşamımızda en çok kullandığımız şeydir. Her yıl yalnızca plastik şişe üretmek için 1,6 milyon varil petrol kullanılmaktadır. Plastiğin çöplük alanlara ayrışması 1000 yıl kadar sürebilir. Günlük kullandığımız plastik poşetler 10 ila 1000 yıl arasında sürebilir, plastik şişeler ise 450 yıl veya daha fazla sürebilir.
Kağıt ürünleri:
Doğal olarak üretildiği gerçeği göz önüne alındığında, kağıt ürünleri, çabuk parçalanmaları konusunda, çevre dostu olanlardan biridir. Kağıt, kendi başına bozulmak için dört ila altı hafta arasında bir süre alır.
Cam:
Cam, kumdan yapıldığı için dünyadaki en doğal ürünlerden biridir. Cam, aynı zamanda kırma ve eritme olarak en kolay geri dönüşümlü ürünlerden biridir ve basit bir işlemdir. Bununla birlikte, çöplüklerin içine cam atılırsa, parçalanması bir milyon yıl alır. Bazı kaynaklara göre, bazen hiç ayrışmaz.
Piller:
Piller, çöplükte bırakılacak en tehlikeli maddelerden biridir. Bir bataryanın ince metal dış yüzeyi 100 yıl içinde ayrışır ve içindeki ağır metalleri açığa çıkarır, bunlar asla ayrışmaz ve çevreye toksiktir.
Yemek atıkları:
Topraktan geldiği için yiyecek atıklarının bir çöplükte kolayca parçalanabileceğini düşünebilirsiniz. Yiyecek atığının ayrışması için geçen süre yiyeceğin türüne bağlıdır. Normalde, bir portakal kabuğu altı ay sürer, ancak bir elma çekirdeği veya bir muz kabuğunun parçalanması yaklaşık bir ay sürer. Oysaki şaşırtıcı bir şekilde marulun toprak dolgusunda parçalanması en az 25 yıl alıyor.
Yemek atıklarının ayrışmasından ayrı olarak, atık depolama alanlarındaki yiyeceklerin oksijensiz olarak ayrışıp, metan gazı olarak bilinen karbondioksit gibi sera gazlarından % 23 daha güçlü bir gaz oluşturduğu bir gerçektir. Bu metanın bir kısmı enerjiye dönüştürülürken, birçoğu atmosfere girerek iklim değişikliğine sebep olur.
Diğer Örnekler:
- Strafor-5000 yıl
- Poliüretan-1000 yıl
- Telefon kartı-1000 yıl
- Balık oltası 600 yıl
- Plastik tabak-500 yıl
- Pet şişe-400 yıl
- Alüminyum-100 yıl
- Çakmak-100 yıl
- Kutu kola-10 yıl
- Çiklet-5 yıl
- Yün Çorap-4 yıl
- Sigara-1 yıl
- Bez Parçası-6 ay
- Gazete-3 ay
- Kağıt Havlu-1 ay
Sıfır atık hareketi
Her gün üretilen israfı en aza indirmek için, Türkiye, Emine Erdoğan’ın savunduğu Sıfır Atık Hareketi’ni başlattı.
Projenin bir parçası olarak Türkiye, atıkları, özellikle plastik atıkları azaltmak ve geri dönüşüme ağırlık vermek için harekete geçti. Proje, gelecekteki kullanım veya geri dönüşüm için kağıttan atılan metallere kadar her şeyi kaydetmeyi içerir. Kampanya, bakanlıklardan küçük kasaba restoranlarına, kendi geri dönüşüm uygulamalarıyla birlikte, bir yılda gerçekleştirildi.
Dahası, belediyeler ve sivil toplum örgütleri, insanlara atıklarını nasıl azaltabileceklerini göstermek için atölye çalışmaları yapmaya başladılar.
Son yıllarda, Türkiye, atık yönetim sistemlerini, atık yönetim sistemlerini iyileştirmekten sorumlu belediyeler ile artan çevresel hasar endişeleri konusunda öncelikli olarak ele almaya başlamıştır. Türkiye, geçen yıl piyasadaki plastik şişelerin yarısından fazlasını geri dönüştürmeyi de başardı. Resmi rakamlara göre, geçen yıl satılan 236.000 ton plastik şişeden 140.000 ton geri dönüştürüldü. Bu yılın ilk çeyreğinde yeniden kullanılmak üzere 17.500 ton plastik şişe geri dönüştürüldü. (2019)
