Dünya Nedir?

0
Advertisement

Dünya nedir? Dünyanın şekli, yapısı, özellikleri nelerdir, nasıl oluştu? Dünya hakkında bilgi.

dunya Dünya; Güneş Sisteminin sekiz gezegeninden biridir. Güneşe 149 milyon kilometre uzaklıkta olup yarıçapı 6.377.397 m’dir. Merkür ve Venüs’ten sonra güneşe en yakın gezegendir Oluşumu, günümüzde içerisinde yer aldığı Güneş Sistemi’nin oluşumuyla birlikte ele alınmaktadır.

Dünyanın oluşumuna ilişkin öne sürülen kuramlar iki ana grupta toplanabilir: İlkinde ilkel bir yıldızın, kendi kendine geçirdiği evrimle oluştuğu öne sürülürken, ikincisinde bir yıldızı başka bir yıldızın etkilemesiyle oluştuğu savunulur. Bu iki kuramdan yola çıkarak çeşitli yorumlar yapılır. Tüm sistemin başlangıçta sıcak kor halden zamanla soğuyarak oluştuğunu savunan yorum ya da Güneş’e uzaklığına göre her gezegenin başlangıçta aynı sıcaklıkta, yığışım sonucu olarak oluştuğunu ileri süren yorumlar bunların en önemlisidir. Güneş Sistemi’nin bilimsel anlamda incelenmesine, yaklaşık 200 yıl önce Kant ve Laplace ile başlandı. Bu araştırmacıların görüşleri Güneş ve gezegenleri oluşturan ilkel gaz-toz bulutunun, dönme sonucu, basık bir disk biçiminde, enerji kaybı yüzünden soğuyup bilinen sistemi oluşturduğu biçimindeydi. Laplace’ın bu varsayımı, gezegenlerini hareket düzeniyle Herrchel’in nebulalarla ilgili gözlemlerine dayanır. Ancak, o dönemde, enerjinin korunumu yasaları, gazların kinetik kuramı ve bilinen düzene karşıt gezegenlerin varlığı bilinmediğinden bu varsayım çok uzun süreli olmadı. Günümüzde Güneş Sistemi’nin oluşumu konusunda benimsenen varsayımların temelini yine gaz-toz bulutu kuramı oluşturur. Bu görüşü savunan Urey, dünyanın 4.500 milyon yıl önce, partikül bulutlarının birleşmesinden soğuk bir kütle olarak oluştuğunu, daha sonra da radyoaktif elementlerden yayınlanan ısının etkisiyle eridiğini ve çok uzun zaman sonra radyoaktif elementlerin azalmasıyla yeniden katılaşmanın olduğunu ileri sürdü. Oluşumun yanı sıra biçimi de uzun süre tartışmalara konu oldu. İlk başlarda dünyanın düz olduğu kabul edilmekteydi.

İlk kez Pythagoras İÖ 600’de ay tutulması anında, gölgenin biçiminin Ay ve Güneş’in biçimine benzemesinden Dünya’nın da yuvarlak olduğunu ileriye sürdü. İlk önemli yorum ve ölçmeyi geometrik olarak Eratosthenes İÖ 300′ de yaptı. Benzer ölçmeler Roma döneminde, 9. yüzyılda Arabistan’ da ve 17. yüzyılda Avrupa’da uygulanarak günümüzde bilinen yakın yarıçapı değerleri elde edildi. Kuramsal olarak Clairaut’un ortaya attığı Yer’in basıklığı değerleri, 1957’de uzaya gönderilen ilk uydu verileri alınana kadar tartışıldıysa da sonucun hemen aynı olduğu saptandı. Elde edilen uydu verilerine göre, kuzey kutbu ortalama deniz düzeyinden 10 m yüksek, güney kutbunun 30 m aşağı olduğu saptandı. Dünyanın kütlesinin hesaplanması ancak Newton’un çekim yasasını ortaya koymasından sonra gerçekleşti. Kütlesi 5.967xl027 gr olup yoğunluğu da 5.5 gr/cm3 olarak bulundu.


Leave A Reply