Fergana Vadisi nerededir? Fergana Vadisi’nin coğrafi konumu, özellikleri, lojistik önemi ve ticaret ve ekonomideki yeri hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Fergana Vadisi
Orta Asya’da, Türkistan’nın doğusundaki vadi. Yüzölçümü 23.000 km2, uzunluğu 300 km, genişliği 155 km. Büyük bölümü Özbekistan, geri kalan bölümü Tacikistan ve Kırgızistan topraklarında yer alır. Hemen hemen tümüyle,dağlarla çevrili bir havza yapısında olup yükseltisi 200-500 m arasında değişir. Güneyinde Alay (5.360 m), kuzeydoğudan Fergana (4.500 m), kuzeybatıda Çatkal ve Kuraman (4.050 m) sıradağlarıyla çevrilidir. Dar ve derin Çudşand (eski Leninabad) Geçidi, vadiyi, batıdaki Kırgız bozkırlarından ayırır. Vadinin ortasından geçen Sri Derya Irmağı, tarım etkinlikleri açısından büyük önem taşır.
Kalın alüvyon tabakalarıyla örtülü vadinin, orta kesimleriyle batısı kumlar ve tuzlu bataklıklarla kaplıdır. Havzada güçlü bir kara iklimi gözlenir. Temmuz’da 35°C’ye yükselen sıcaklık, Ocak’ta -15°C’nin altına düşer. Yılın beş ayında hemen hiç yağmur düşmez. Buna karşın Sri Derya ile kolları olan Kara Derya ve Narin ırmakları bu açığı kapar. Fergana’yı boydan boya aşan Narin, burada Seyhun adıyla da anılır. Özellikle güneyde Alay Sıradağlarında ki büyük buzul dilleriyle beslenen birçok ırmak, vadiye bol su taşır.
Büyük Fergana (2.80 km), Güney Fergana (1.85 km) ve bu kanallardan doğan küçük kanalcıklar vadide gelişmiş bir sulama ağı oluştururlar. Kokand, Fergana, Andican, Çudşand (eski Leninabad) ve Namangani önemli endüstri merkezleridir. Fergana Vadisi üç cumhuriyetin ekonomisinde önemli rol oynar. Alay Dağları’nın Kızıl Kaya yöresinde zengin kömür, Chimion yöresinde petrol, sülfür, güneydoğusunda antimuan, cıva yatakları, Fergana’da pamuklu, ipekli dokuma; Çudşand (eski Leninabad) ve Kokand’da çimento, çiğit; birbirlerine demiryoluyla bağlanan Kokand – Andican -Namangan’da maden ve metalürji endüstrileri ileri düzeydedir.
Büyük bölümü, gelişmiş sulama sistemi, uygun iklim koşullarına bağlı olarak pamuk tarımına ayrılan vadi; bağlar, dut, erik, şeftali, kayısı v.b meyve ağaçlarıyla kaplıdır. Dağların yamaçlarında kuru tarım yöntemleriyle tahıl ekimi yapılır.
Ticaret
Tarihsel Fergana Vadisi, Çin’den Orta Doğu ve Avrupa’ya uzanan İpek Yolu üzerinde, gelen-giden yük kervanları ve seyahat kervanları için önemli bir durak-konak yeridir. 19. yüzyılda önemli bir ticaret Rusya ile sürdürülmektedir; ham pamuk, ham ipek, tütün, koyun, meyve, pamuk deri ve deri ürünleri satılmakta ve mamul mallar, dokuma ürünler, çay ve şeker alınmaktadır.
