Rus yazar Georgiy Valentinoviç Plehanov hayatı ve eserleri ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız.
Georgiy Valentinoviç Plehanov, Rus yazarı (Tambov / Gudalovka: Günümüzde Lipetsk/Griazi 1856 – Finlandiya / Teriok: Günümüzde St. Petersburg/Zelenogorsk 1918). Madencilik Enstitüsü’nde okurken Narodnikler’e (Rus Halkçıları: Narodniçestvo) katıldı, bu yüzden okuldan atılınca (1876) politik eylemlere girdi, bireysel terörden yardım uman kümeden ayrılarak tedhişe başvurmayı kabul etmeyen grubun sözcüleri arasında yer aldı (1879), bazı kaçış denemelerinden sonra Rus polisinin elinden kurtulmak için Ocak 1880’de İsviçre’ye sığındı.
Ekim Devrimi’ne (1917) kadar geçen 37 yıl boyunca ülkesinden uzakta ve sürgünde yaşadı. Bu sürede Marksizmi benimsedi. Komünist Manifestosu’nu (1882) ve bu konudaki gerekli bütün kaynak eserleri Rusçaya çevirdi. Narodniklerin Rusya için yararsız saydığı yöntem ve amaçlarını kıyasıya eleştirdi: Socialisme and Political Ştruggle (Sosyalizm ve Siyasal Çatışma) 1883, Our Differences (Ayrılıklarımız) 1884, Engels ile tanıştı, ilişki kurdu. II. Enternasyonel’in çalışmalarına katıldı (1889). 1895’te Lenin ile tanıştı, bir Sosyal Demokrat Parti’nin kuruluşu için birlikte çalıştılar. Bu dönemin eserleri: N. C. Çernişevski (1894), Anarchismus und Sozialismus (Anarşizm ve Sosyalizm) 1894, Oçerki po İstoriy Materializma (Materyalizmin Tarihine Katkı) 1894, Birinci (Monist) Tarih Anlayışı (1895), Devrimci Eylemde Rus İşçisi (1895), Halkçılığın Temelleri (1896) vb. Lenin ile birlikte İskra (Kıvılcım) adlı dergiyi çıkardılar (1900); bu, daha önce örgütlendikleri partinin (Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi: RSDİP, Minsk 1898) yayın organı oldu.
1903’teki ikinci kongrede ilke ayrılıkları suyun yüzüne çıkınca Plehanov ilkin Bolşeviklerin, sonra İskra’nın yönetimi konusundaki haklı isteklerinden ötürü Menşeviklerin yanında yer alınca çözülüş başladı. 1905 eyleminin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra Plehanov, ulusçu bir tutumla zafere kadar savaş ilkesine sarıldı, 1917 Şubat’ından sonra Rusya’ya döndüğü zaman bile, görev almadığı halde, zafere götürecek savaşı sürdürmeye kararlı olan Kerenski Hükümeti’ni destekledi; aynı tutumla silahlı devrim eylemine de karşı çıktı, ama devrime karşıt olan direniş cephelerine de kesinlikle katılmadı, orta yolu izlemeyi sürdürdü.
Başlıca eserleri : Tarihe Maddeci Bakış (1897), Tarihte Bireyin Rolü (1898), İşçi Sınıfı Hareketi ve Burjuva Sanatı (1905), Sanat ve Sosyalizm (1912), Rus Toplumsal Düşüncesinin Tarihi (3. cilt, 1914), Eserler (öl.s. 24, cilt, 1923-1927), Sınıf Mücadelesi (Manifestoya önsöz, Türkçe çev. 1969).
