Horoz dövüşü nedir? Horoz dövüşü neden ve nasıl yapılır? Horoz dövüşü tarihçesi, horoz dövüşü hakkında bilgi.
Horoz Dövüşü; bahis ya da eğlence amacıyla, özel olarak yetiştirilmiş ve eğitilmiş horozlan dövüştürme. Dövüş horozlan, bütün evcil kümes hayvanlarının atası sayılan yaban tavuğuna (Gallus gallus) belki de en yakın soyun erkeğidir.
Tarihçesi;
Horoz dövüşü Antik Çağda Hindistan, Çin, İran ve öteki Doğu ülkelerinde gözde bir eğlence aracıydı. Eski Yunan’a Themistokles (İÖ y. 524-460) döneminde girdiği sanılan horoz dövüşü daha sonra Anadolu’ ya ve Sicilya’ya yayıldı. Romalılar uzun bir süre küçümsedikleri bu “Eski Yunan eğlencesine büyük bir tutkuyla bağlandılar. Çiftçiliği konu alan yazılarıyla ünlü Calumella (İS 1. yy), bu tutkuya kendini kaptıranların baba mirasını horoz dövüşü bahislerinde harcadıklarından yakınıyordu.
Roma’dan kuzeye doğru yayılan horoz dövüşü, Hristiyan din adamlarının tepki göstermesine karşın, Felemenk, İtalya, Almanya, İspanya ve kolonileri, İngiltere, Galler ve İskoçya’da gözde bir eğlence aracı oldu. İngiltere’de yetkililerin zaman zaman yasaklamaya çalıştığı horoz dövüşü saray çevresinde, soylular ve orta sınıf arasında gözde bir eğlence aracı olmayı 16. yüzyıl başından 19. yüzyıla değin sürdürdü.
Horoz dövüştürülen yer çapı 6 m kadar olan ve hasırlarla kaplı daire biçimli bir sahadan oluşuyordu. Bu sahanın çevresinde horozların dışarı çıkmasını önleyen bir set vardı. Genellikle önceden anlaşmaya varılmış sayıda horoz çifti dövüştürülür ve daha çok karşılaşmayı kazanan taraf bahsi de kazanmış sayılırdı. Beraberliği önlemek amacıyla horoz çiftlerinin sayısı tek tutulurdu. Ayrıca ahlakçıların sert tepkisiyle karşılaşan iki dövüş türü daha vardı. Bunlardan biri, birkaç horozun aynı anda sahaya çıkarıldığı ve biri dışında bütün horozların ölümüne ya da sakatlanmasına kadar sürdürülen dövüşlerdi. Öteki türde ise sekiz çift horoz eleme usulüyle dövüştürülüyor ve sonunda horozlardan biri galip geliyordu.
Kuzey Amerika’daki kolonilere erken bir tarihte giren ve özellikle Atlas Okyanusu kıyılarında ve Güney’de tutulan horoz dövüşü, birçok eyalette özel yasalarla ya da hayvanlara kötü muamele edilmesini yasaklayan genel yasalarla önlendi. İngiltere’de ilk yasak 1849’da getirildi. Günümüzde ABD, Kanada ve Britanya Adalarında halka açık olmaktan çıkan horoz dövüşü, kişisel bir uğraş düzeyine inmiştir.
Latin Amerika’da bazı bölgelerde hâlâ varlığını sürdüren horoz dövüşü genellikle bir spor olarak kabul edilmez. Geçmişte horoz dövüşünün en yaygın olduğu yerler, Haiti, Meksika ve önemli bir horoz dövüşü merkezi olan Porto Riko’ydu. Küba’da horoz dövüşü 1959’da Castro’nun yönetime gelmesine değin hükümetçe düzenlenirdi.
Nasıl Yapılır?
Horoz dövüşünden hoşlananlar bu oyunun amatör bir nitelik taşıdığını ve en büyük zevkin dövüş öncesinde ve dövüş sırasında birçok kez bahse girme şansı olduğunu öne sürerler. Bir horoza ya da öbürüne karşı girilen bahislerin miktarı sürekli değişiklik gösterir; bahse çok büyük paralar yatırılması olağandışı bir durum değildir. Horozlar önce yoğun bir eğitimden geçirildikten sonra, genellikle bir ile iki yaş arasında dövüşe çıkarılır.
Dövüşten önce doğal mahmuzların üzerine madeni ya da kemikten mahmuzlar takılır. Günümüzde kısa mahmuz en çok 4 cm, uzun mahmuz ise 5-6 cm dolayındadır. Antik Çağda dövüş, horozlardan biri ölünceye değin sürerdi. Günümüzde de bu tür karşılaşmalar yapılmakla birlikte, genellikle kötü biçimde yaralanan bir horozun dövüşten alınabilmesine olanak veren ve dövüş süresine sınır getiren bazı kurallar konmuştur. Bazı ender durumlarda horoz sahibi dövüşmek istemeyen horozunu öteki horozla göğüs göğüse getirerek kızıştırmaya çalışır. Dövüşten kaçınan horoz yenik sayılır. Bütün dövüşlerde hakemin kararı kesindir ve bahis açısından da bağlayıcıdır. Kararlara itiraz hakkı yoktur.
Türkiye’de, geçmişte yaygın bir seyirlik eğlence olan horoz dövüşü, özel olarak yetiştirilen hint ya da hint kırması horozların dövüştürülmesine dayanırdı. Bazı Anadolu kent ve kasabalarında “Gerze horozu” denen dövüşken horoz türünün yetiştirilmesine ayrı bir önem verilirdi. İstanbul’da çeşitli semtlerde pazar günleri horoz dövüşleri düzenlenen horozcu kahvehaneleri vardı. Horozlar, çevresi seyircilerin oturacağı biçimde düzenlenen ve kenarları yaklaşık 4’er m olan dörtgen bir alanda dövüştürülürdü.
Dövüşü yöneten orta hakem, anlaşmazlık çıktığında. iki yan hakemle birlikte karar verirdi. Dövüş horozlarının mahmuz ve tırnaklarının sivriltilmesi anlaşmaya bağlıydı. Doğal sivriliklere dokunulmazdı.
