İbn i Tufeyl Kimdir?

İbn-i Tufeyl kimdir? İbn-i Tufeyl hayatı, biyografisi, eserleri, fikirleri, felsefesi hakkında bilgi.

İbn-i Tufeyl;tam adı ebu bekir muhammed bin abdulmelik bin muhammed bin muhammed bin tufeyl el-kaysi (d. 1106, Vadiü’l-Aş, Gırnata [Granada] – ö. 1185, Marakeş), Endülüslü İslam filozofudur. Gerçeğe ancak sezgi ve içedoğuşla ulaşılabileceğini savunmuştur.

Kays kabilesinden gelen İbn Tufely Gırnata’da tıp, astronomi, kelam ve felsefe öğrenimini gördü. Aynı kentte hekimlik ve eyalet valisinin sır kâtipliğini yaptı. 1154’te Septe ve Tanca valisinin kâtibi olan İbn Tufeyl, daha sonra Muvahhid hükümdarı Ebu Yakup Yusuf’un (hd 1163-84) hekimliğine getirildi.

Yeni-Platonculuğun etkisiyle İşraki felsefeye bağlanan İbn Tufeyl’in temel yapıtı, felsefi bir öykü niteliğindeki Hayy ibn Yak-zan’dır (Ruhun Uyanışı ya da Hayy ibn Yakzan’ın Olağanüstü Serüveni, 1985). Öykünün kahramanı Hayy, ıssız bir adada tek başına büyümüş, bir ceylan tarafından emzirilmiştir. Gelişmesinin her yeni aşamasında zihinsel yetenekleri de ilerler. Ceylanın ölümünden sonra yapayalnız kalınca Hayy’ da ölüm kavramı belirir. Zamanla çevresindeki varlık türlerini tanır, nedensellik, yer kaplama ve hareket kavramlarını edinir. Böylece genel varlık kavramına, daha sonra tümellere ulaşır, mutasavvıfların derin tefekkür yaşamını kavrar.

İbn Tufeyl’e göre Tanrı’nın özü, duyuların ve usun sınırlarını aşar. Tanrı’nın bunlar aracılığıyla kavranması olanaksızdır; o ancak derin düşünceye dalarak kavranabilir. Bu aynı zamanda tanrısal varlıkla birleşmek anlamına gelir. Esrarü’l-Hikmeti’l-Meşrikiye adıyla da bilinen Hayy bin Yakzan (Yakzan Oğlu Hayy, 1986) bazı araştırmacılarca ilk felsefi roman olarak nitelenir. Yapıt Batılı ilahiyatçılar ile Platoncu ve Yeni-Platoncu filozoflar üzerinde uzun süre etkili olmuştur.