İbnü’l Cevzi kimdir ve ne yapmıştır? İbnü’l Cevzi hayatı, biyografisi, çalışmaları ve eserleri hakkında bilgi.
İbnü’l Cevzi
İbnü’l Cevzi; tam adı Abdurrahman bin Ali bin Muhammed Ebu’l-ferec ibnü’l-cevzi (d. 1126, Bağdat – ö. 1200, Bağdat), Arap fıkıh ve kelam bilgini, tarihçi, vaiz ve müderrisdir. Bağdat’ta önemli bir konuma gelmiş, Sünniliğin önde gelen sözcülerinden olmuştur.
Geleneksel din eğitimini tamamladıktan sonra müderrisliği seçti ve 1161’de iki medresenin birden başmüderrisi oldu. Dört fıkıh mezhebinden biri olan Hanbeli öğretisinin ateşli savunucularındandı. Tutucu bakış açısıyla Bağdat’ın egemen çevrelerinin dinsel politikalarını destekleyen vaazlar verdi. Böylece halifelerin gözüne girerek 1178-79’da beş medresenin başmüderrisi ve Bağdat’taki Hanbelilerin önde gelen sözcüsü oldu.
İbnü’l-Cevzi 1170’ler boyunca nüfuzunun doruğunda kaldı. Yarı resmi bir sıfatla, Hanbeli öğretisinden sapanları sürekli kovuşturdu. Sün’ni öğretiden saptıklarına inandığı kimselerin cezalandırılmasını sağladı. Tasavvufa ve Şiiliğe karşı uzlaşmaz tutumuyla kelamda katılıktan uzaklaşma yanlısı birçok din bilgininin düşmanlığını çekti. Bağdat’ın egemen çevreleri içindeki gücünü, büyük ölçüde birbirini izleyen halifeler ve onların danışmanlarıyla yakın ilişkilerine borçluydu. Eski dostu ve koruyucusu İbn Yunus’un 1194’te tutuklanması İbnü’l-Cevzi’nin egemen çevrelerle olan yakın bağlarının da sonu oldu. Aynı yıl tutuklanarak Vâsıt kentine sürüldü. Ölümünden az önce itibarı kısmen iade edildi ve Bağdat’a dönmesine izin verildi.
İbnü’l-Cevzi’nin kelam alanındaki yapıtları, Hanbeli öğretisine olan bağlılığını yansıtır. Genellikle velilerin yaşamlarını konu alan ve polemik niteliği taşıyan yapıtları arasında tasavvufun kapsamlı bir tarihi olan Sıfatü’s-Safve (1936-37; 4 cilt; Tasavvufun Nitelikleri) özel bir önem taşır. İbnü’l-Cevzi bu yapıtında gerçek mutasavvıfların, ilk kuşak Müslümanları örnek alarak yaşayanlar olduğunu savunur. El-Muntazam ve Mültakatü’l-Mültezem (1938-40, 6 cilt), Büyük Selçukluların Abbasilerle olan ilişkileri konusunda önemli bilgiler içerir. Telbis İblis (1928), halkın İslama uygun olmayan davranışlarının olası sonuçlarını anlatarak, bunlardan sakınmayı öğütler ve İslam dünyasının düşünce ve toplumsal tarihiyle ilgili önemli bilgiler verir.
