İdi Amin Kimdir?

0
Advertisement

İdi Amin Kimdir ve ne yapmıştır? İdi Amin hayatı, biyografisi, Uganda başkanlığı dönemi nedir, hakkında bilgi.

İdi Amin

İdi Amin; (d. 1924/25, Koboko, Uganda – ö. 16 Ağustos 2003, Cidde, Suudi Arabistan), 1971-79 arasında devlet başkanlığı yapmış Ugandalı askerdir.

Uganda’nın kuzeybatısındaki küçük Kakwa kabilesinden gelen Amin, pek az öğrenim gördü. 1943’te İngiliz sömürge ordusuna bağlı Afrika Kraliyet Tüfekli Birliği’ne katıldı. II. Dünya Savaşı sırasında Müttefiklerin Birmanya seferinde, daha sonra İngilizlerin Kenya’daki Mau Mau Ayaklanması’na (1952-56) karşı giriştiği harekâtta görev aldı. 1951-60 arasında Uganda ağır sıklet boks şampiyonluğunu eliıide tuttu. Ayrıca ünlü bir rugby oyuncusuydu.

Uganda’nın 1962’de bağımsızlığına kavuşmasından önce subay rütbesi alan birkaç Ugandalı askerden biri olan Amin, ülkenin yeni devlet başkanı ve başbakanı Milton Obote ile yakın bir dostluk kurdu. 1965’te Kongo’daki (bugün Zaire) ayaklanmacılarla kurduğu ilişkinin skandala yol açması, onun 1966’da ordu ve hava kuvvetleri komutanlığına getirilmesini engellemedi. Obote ile arasının açılması üzerine 1970’te bu görevden alındı. 25 Ocak 1971’de bir askeri darbe yaparak devlet başkanı ve silahlı kuvvetler başkomutanı oldu. 1975’te mareşal rütbesini aldı, 1976’da da kendisini ömür boyu devlet başkanı ilan etti.

Bundan sonra bütün yetkileri elinde toplayarak ülkeyi tek başına yönetti. Davranışları kurnazlıkla soytarılık, kibarlıkla vahşilik arasında sürekli değişiyordu. Genellikle aşırı milliyetçi bir tutum takındı. 1972’de bütün Asyalıları sınırdışı ederek ülke ekonomisini çöküntüye uğrattı. Halka seslendiği konuşmalarında İngiltere ve ABD’ye hakaretler yağdırdı. Müslüman olduğundan, Uganda’yla İsrail arasındaki dostça ilişkilere son vererek Libya’yla Filistinlilerin yanında yer aldı. Temmuz 1976’da Filistinlilerin, içinde İsrailli ve başka Yahudi yolcuların bulunduğu bir Fransız yolcu uçağını Entebbe’ye kaçırması olayına doğrudan karıştı. Tanzanya ve Kenya ile başlattığı sınır çatışmaları Doğu Afrika Topluluğu’nu zayıflattı.

Advertisement

Uganda’da Akoli ve Lango gibi kabilelerin yok edilmesini de Amin’in emrettiği söylendi. Onun bu davranışı ülkede ötedenberi bir sorun olan kabileciliği aşırı noktalara vardırdı. Amin’in yönetimi boyunca 100 -300 bin arasında Ugandalının işkenceden geçirilerek öldürüldüğü haberlerinin yayıldığı bir sırada Uganda, Tanzanyalı askerlerce desteklenen milliyetçi Ugandalı gerillaların saldırısına uğradı. (Ekim 1978). İstilacı güçlerin başkent Kampala’ya varmasından kısa bir süre önce, 13 Nisan 1979’da Amin ülke dışına kaçtı. Önce Libya’ya geçti, ardından Suudi Arabistan’a yerleşti. Ocak 1989’da büyük olasılıkla gizlice Uganda’ya geçmek üzere sahte pasaportla Zaire’ye girmesi, iki ülke arasında kısa süren bir bunalıma yol açtı. Zaire hükümeti Amin’i Uganda’ya teslim etmeyi reddetti ve Suudi Arabistan’a dönmesini sağladı.

1974’te Amin’le birlikte yapılan çalışmalar sonunda General İdi Amin Dada adlı bir Fransız belgesel filmi çekildi. Aynı yıl David Martin’in röportaj biçiminde yazdığı General Amin adlı yaşamöyküsü yayımlandı. 1977’de de Amin’in eski bir bakanı olan Henry Kyemba’nın A State of Blood: The inside Story of İdi Amin (Kandan Bir Devlet; İdi Amin’in İçyüzü) adlı kitabı çıktı.


Leave A Reply