Rus Çarı II. Nikolay dönemi ve hayatı ile ilgili bilgiler
II. Nikolay (Nikolay Aleksandroviç Romanov), son Rus çarı (Trarskkoye Selo/bugün Puşkin 1868 – Yekaterinburg 1918).
III. Aleksandr’ın en büyük oğludur. Askeri öğrenim gördü, albaylığa kadar yükseldi. Yurt içinde ve dışında uzun gezilere çıkarak görgüsünü artırdı. 1 Kasım 1894’te babasının ölümü üzerine, II. Nikolay adıyla tahta çıktı. Aynı yıl evlendiği Alman Prensesi Alix von Hessen’in (Aleksandra Fiyodorovna) etkisinde kaldı. Toplumdaki gelişmelere karşın, Liberallerin önerilerini bile “politik hayaller” olarak niteleyip reform yapmaya yanaşmadı. İlk uluslararası barış konferansına ön ayak oldu. (La Haye 1899), Makedonya yüzünden bir savaştan kaçınmak için Avusturya İmparatoru Franz Joseph ile anlaştı (29 Eylül 1903). Almanya ile bir ittifak antlaşması tasarısına imza attı (Björkö 1905). Fransa ile dostça ilişkilerini sürdürdü. Tüm bunlara karşılık, Uzakdoğu’da Çin’in içişlerine karışıp Mançurya’yı işgal ederek (1900) savaşçı eğilimini ortaya koydu. Bu durumdan ve Rusya’nın Kore’ye ilişkin amaçlarından rahatsız olan Japonya, 8 Şubat 1904’te Port Arthur’daki Rus Donanması’na ani bir saldırıda bulunarak Rus-Japon Savaşı’nı başlattı.
II. Nikolay
Bir yıkım olan bu savaşta Rusya, Mançurya ile Sahalin Adası’nın güneyini Japonya’ya bırakmak zorunda kaldı. Bu yenilgi, içte, yönetime karşı duyulan hoşnutsuzlukların güçlenmesine neden oldu ve 1905 Devrimi’nin olgunlaşmasını kolaylaştırdı. 22 Ocak 1905’te, 100 bin işçinin Çar’a yaşam koşullarının iyileştirilmesi isteğinde bulunan bir dilekçe sunmak amacıyla, Kışlık Saray’a yaptıkları yürüyüşün ateş açılarak dağıtılması, 1905 Devrimi’nin başlangıcı oldu. “Kanlı Pazar” olarak tarihe geçen ve yüzlerce işçinin ölmesi ve yaralanmasıyla sonuçlanan bu olayın ardından tüm Rusya’da grevler ve ayaklanmalar başgösterdi. Olayı denetim alamayan II. Nikolay, 30 Ekim 1905’te yayımladığı bir bildiriyle anayasal bir rejim kurulacağını ve basın toplantı konuşma özgürlüklerinin tanınacağını açıklamak zorunda kaldı. Devrimin hemen sonrasında yapılan seçimlerle oluşan I. Duma’yı ardından II. Duma’ya fazla liberal bularak dağıttı. 1907’de seçim yasasında yaptığı değişiklikle arzuladığı Duma’ya (Soylular Duması) kavuştu.
Bu Duma 1912′ ye kadar görevde kaldı. Bu dönemde özellikle sosyalistler büyük bir baskı altına alındı. Başbakan Stolipin, tarımda köy birliklerinin (Mir) kaldırılmasını ve özel çiftliklerin kurulmasını kolaylaştıracak önlemlerle varlıklı ve tutucu köylü sınıfının desteğiyle çarlık yönetiminin geleceğini güvence altına almaya çalıştıysa da 1911’de ölümü üzerine bu plan yarım kaldı. Bu arada, çariçenin koruduğu Rasputin’in gücünü yürüttüğü saray çevresi, kararlı bir politika izlemekte yetersiz kalıyor, tutarsızlıklara düşüyordu.Temmuz 1914′ te Birinci Dünya Savaşı’na katılan Rus Orduları, Almanlar karşısında ağır yenilgiler aldılar. Büyük Dük Mihail’i görevinden alarak kendisi ordunun başına geçtiyse de, bu değişiklik savaşın gidişini etkilemedi. 1914-1917 arasında Rus Ordusu 2.5 milyona yakın asker yitirdi. Fiyatlardaki aşırı yükselmeler, halktan kopuk biçimde yaşayan çarın giderek artan baskıcı politikası, Duma’nın kapatılması kararı büyük bir hoşnutsuzluk yarattı. Devrimciler bundan yararlanmasını bildiler. Aralık 1916’da Rasputin’in öfkeli soylular tarafından öldürülmesinin ardından Petersburg ve birçok kentte ayaklanma halinde grevler patlak verdi (1917 başları). Aynı tarihte Petrograd Kenti, Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti’nin eline geçti. 15 Mart’ta Petrograd Sovyeti ile Dumaçici Yürütme Komitesi arasında yapılan görüşmelerin sonucunda Prens Lvov başkanlığında geçici hükümet kuruldu. Bunun üzerine II.Nikolay, kardeşi Büyük Dük Mihail lehine tahttan çekildiğini açıkladı; ancak Mihail’in tahta çıkmayı kabul etmemesi Rusya’da çarlık yönetiminin sonu oldu. Orduya veda bildirisinden sonra (25 Mart 1917) II. Nikolay ailesiyle birlikte gözaltına alındı.
Eylül 1917’de Batı Sibirya’daki Tobolsk’a götürülen çar ailesi, daha sonra Yekaterinburg’a yerleştirildi. Ural Sovyeti’nin aldığı kararla, ailesinin tüm üyeleriyle birlikte kurşuna dizilerek öldürüldü (16-17 Temmuz 1918).
