İmtiyaz Hakkı Nedir?

İmtiyaz hakkı nedir? İmtiyaz hakkı kimlere ve nasıl tanınır? İmtiyaz hakkı ile ilgili bilgi.

İmtiyaz Hakkı; belirli türden hakların sahiplerine, bu hakları kullanma izni verdikleri kişilerce yapılan ödemedir. Edebiyat, müzik ve sanat alanlarındaki telif haklarını, buluş ve tasarımlarla ilgili patent haklarını, petrol ve doğal gaza ilişkin maden haklarını kapsar.

Yazar, müzikçi ve sanatçıların çoğu kendi ürünlerini yaymada genellikle başka kuruluşların aracılığına başvurur. Örneğin bir yazar çoğu kez kitabının dizgi, baskı ve dağıtım işlerini bir yayınevine bırakır. Benzer biçimde bir oyunun sahnelenmesi, bir bestenin seslendirilmesi ya da kayda geçirilmesi, bir tablonun tıpkıbasımlarının çıkarılması da bu işlerle ilgili bir kuruluşla anlaşmayı gerektirir. Sermayesi ya da gerekli tesisleri bulunmayan bir buluş sahibi, buluşunun ticari olarak üretilmesi işini başkalarına verme yoluna gider. Bütün bu hak sahiplerinin, yapıtlarının kullanılmasına izin verme karşılığında aldıkları bedel, genellikle imtiyaz hakkı biçiminde olur. Bu hakkın kapsamını çoğu kez kullanımın ölçüsü belirler.

Düşün ve sanat ürünleriyle hiçbir ortak yönü olmayan maden kaynakları da imtiyaz hakkına konu olur. Bu alandaki en önemli fark, imtiyaz hakkının ödenmesiyle, madenlerden yararlanma hakkının maliki dışında bir kişiye geçmesidir.