Asetilsalisilik Asit (Aspirin) Nedir? Kullanım Alanları ve Yan Etkileri

Asetilsalisilik asit, yaygın adıyla Aspirin, nedir ve nasıl kullanılır? Bu yazıda Aspirin’in etkileri, yan etkileri ve tarihçesi hakkında bilgi edinin.

Kaynak: pixabay.com

Aspirin, ağrı, ateş ve enflamasyonun hafifletilmesi amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca uzun süreli düşük dozlarda kullanıldığında kanın seyreltici etkisi ile kalp krizine karşı koruyucu bir rol oynayabilir. Bu etken madde Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır.

Etkileri

Aspirin birçok rahatsızlığın semptomlarını hafifletmede etkilidir:

1. Ağrı: Baş ağrısı, diş ağrısı, nevralji, siyatik ve adet sancıları gibi ağrıları giderir.
2. Ateş: Grip ve soğuk algınlığı gibi ateşli hastalıklarda ateşi düşürmeye yardımcı olur.
3. Enflamasyon: Romatizma ve lumbago gibi enflamasyonu azaltabilir.
4. Boğaz Ağrısı: Boğaz ağrılarını hafifletebilir.
5. Migren: Migren baş ağrısının semptomlarını tedavi etmede kullanılır.
6. Kardiyovasküler Koruma: Kalp krizine karşı koruyucu olarak uzun dönemde kullanıldığında etkili olabilir. Farklı dozlar arasında belirgin bir fark bulunamamıştır.

Yan Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler

Aspirin kullanımı bazı durumlarda sakıncalı olabilir:

• Salisilatlara veya diğer non-steroidal antiinflamatuar ilaçlara aşırı duyarlılık durumunda veya kanama eğilimi artan patolojik durumlarda kullanılmamalıdır.
• Gebeliğin son üç ayında, glukoz-6-fosfat dehidrogenaz eksikliğinde ve gastrointestinal kanalda kronik ve aktif ülseri olan kişilerde kullanımı sakıncalıdır.
• Kedilerde asetilsalisilik asit kullanılmamalıdır, çünkü ölümcül toksik reaksiyonlara neden olabilir.
• Asetilsalisilik asidin sindirim sistemi üzerinde en sık görülen yan etkisi vardır ve gastrointestinal hemoraji, ülserasyon, tinnitus, vertigo gibi etkilere neden olabilir.
• Astma, nazal polip veya nazal alerjisi olanlar dikkatle kullanmalıdır.
• Uzun süre ve yüksek dozda kullanım, ılımlı bir salisilat intoksikasyonuna yol açabilir, bu nedenle dozun azaltılması önemlidir.
• Gebelerde ve emziren annelerde kullanımı önerilmez.

İlaç Etkileşimleri

• Asetilsalisilik asit, antikoagülanların etkisini potansiyelize edebilir.
• Oral hipoglisemik ilaçların etkisini artırabilir.
• Salisilatlar, probenesid ve sülfinpirazonun ürikozürik etkisini azaltabilir.
• Alkolle ve kortikosteroidlerle birlikte kullanımı gastrointestinal kanama riskini artırabilir.
• Pirazolon türevleriyle birlikte kullanımı gastrointestinal ülserasyon riskini artırabilir.
• Üriner alkalileştiriciler, salisilatın böbrekten atılım hızını artırabilir.

Tarihçe

• Aspirin, kimyager Felix Hoffmann’ın 1897’de saf asetilsalisilik asit (ASA) üretmesiyle ortaya çıktı. ASA, Aspirin’in etken maddesidir.
• Salisilik asit ve sodyum salisilat gibi önceki ilaçların tadı kötüydü ve mide rahatsızlığına neden oluyordu.
• ASA’nın kalp krizi, felç, kanser ve diğer rahatsızlıkları önleyici etkileri araştırılmış ve kanıtlanmıştır.
• ASA, dünya genelinde Bayer’in Aspirin markası altında sunulmaktadır.

Kimyasal ve Fiziksel Özellikler

• Asetilsalisilik asit, çivi şeklinde veya beyaz toz halinde bulunabilir.
• Kokusu hafifçe sirke asidine benzer.
• Erime noktası yaklaşık 136°C’dir ve 140°C’nin üzerinde bozulur.
• Asetilsalisilik asit, etanol ve alkali bazlarda iyi çözünür, ancak benzen veya soğuk su gibi ortamlarda kötü çözünür.

Sentez ve Hammaddesi

• Salisilik asidin karboksi grubu, asetik anhidrit ile tepkimeye girerek asetilsalisilik asit sentezlenir.
• Ayrıca endüstriyel olarak Kolbe-Schmitt tepkimesi kullanılarak sentezlenir.
• Hammaddesi söğüt ağacının yaprakları ve kabuklarından elde edilir. Bu ağacın tedavi edici özellikleri binlerce yıldır bilinmektedir. Hipokrat, söğüt kabuğundan elde edilen suyu tıbbi tedavi için kullanmıştır.

Aspirin Ödülü

• Bayer tarafından verilen Aspirin ödülü, ASA’nın farklı etkilerini ve kullanım alanlarını keşfeden bilim insanlarına verilmiştir. Ödülün sahipleri arasında kalp krizi, felç, kanser ve diğer rahatsızlıkların tedavisindeki etkileri üzerine önemli çalışmalar yapan bilim insanları bulunmaktadır.

Bu bilgiler, Aspirin veya asetilsalisilik asidin önemini ve etkilerini anlatan bir özet sunmaktadır.