Bitüm, petrolün rafinasyonu sırasında elde edilen siyah, yapışkan bir madde olup, birçok farklı kullanım alanı bulunmaktadır. Bu yazıda, bitümün özellikleri, kimyasal yapısı ve kullanım alanları hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Katı, sıvı veya gaz halinde bulunan esmer renkte yanıcı bir maddedir. Yerkabuğunu meydana getiren külteler içinde doğal halde bulunur. Bileşiminde daha çok karbon ve hidrojen vardır. İsli bir alevle yanarken kendine mahsus bir koku çıkarır.
Doğada daha çok kumlar, kalkerler ve şistler arasında rastlanır. Bu tarz kalkerler Filistin’de Lut Gölü kıyılarında bol miktarda bulunur. Taş şeklindeki bu cisimlerin bileşiminde % 25 kadar bitüm vardır. Bu taşlar damıtılınca nefte benziyen bir çeşit yağ elde edilir. Vazo gibi süs eşyaları da yapılabilen bu taşları Anadolu’da köylüler yakacak olarak da kullanırlar.
Bitüm tarihte M. Ö. 3500 yıldan beri bilinmektedir. Sümer yapılarında bitüm yapıştırıcı madde olarak kullanılmıştır. Babilliler de kanal ve yol yapımında harç olarak bitümden faydalanmışlardır. Yahudilerin mumyalama işinde kullanılmak üzere Mısırlılara sattıkları şeyin bitüm olduğu bilinmektedir. Bugün de yapıştırıcı bir madde oluşu bakımından birçok sanayi kollarında ve yol yapımında bitümden faydalanılmaktadır.
Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Bitüm, karbon ve hidrojenin karmaşık bir karışımıdır. Kimyasal formülü tam olarak belirlenememiştir, ancak genellikle CH’nin yaklaşık %85-90’ını, C’nin %10-15’ini ve küçük miktarda diğer elementleri içerir. Ayrıca, bitümün kimyasal özellikleri, türüne ve kaynağına göre değişebilir.
Bitüm, yüksek molekül ağırlığına sahip organik bileşiklerden oluşur ve polimerik bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, yüksek viskozitesi vardır ve genellikle katı veya yarı-katı bir madde olarak bulunur.
Bitüm, asitlere, bazlara, organik çözücülere ve sıcaklığa karşı dirençlidir. Bununla birlikte, oksijenle temas ettiğinde yavaşça okside olabilir ve bu oksidasyon süreci sırasında sertleşir. Bitüm, yüksek miktarda hidrokarbon içerdiğinden, yakıt olarak kullanılabilir ve ayrıca endüstriyel kimyasalların üretiminde de kullanılabilir.
Bitüm Nerelerde Kullanılır?
Bitümün birçok farklı kullanım alanı vardır. Bunlar arasında:
- Yol Yapımı: Bitüm, asfalt yolu yapımında kullanılan ana malzemedir. Bitüm, agregaları (kum, çakıl) birleştirmek ve yolun yüzeyini korumak için kullanılır.
- Su Yalıtımı: Bitüm, su yalıtımı malzemesi olarak kullanılır. Özellikle çatı kaplamalarında, havuzlarda, barajlarda, su depolarında ve diğer suya maruz kalan yapılarında kullanılır.
- Endüstriyel Yapılar: Bitüm, endüstriyel yapıların çatı kaplamalarında, zemin kaplamalarında, duvar kaplamalarında ve su yalıtımında kullanılır.
- Elektrik Yalıtımı: Elektrik yalıtım malzemesi olarak da kullanılır. Özellikle yüksek gerilim hatlarının yalıtımında kullanılır.
- Petrol Endüstrisi: Bitüm, petrol rafinasyonunda kullanılır ve özellikle yüksek kaliteli motor yağlarının üretiminde kullanılır.
- Denizcilik: Bitüm, gemilerin su geçirmezliği için kullanılır.
- Sanat: Bitüm, resim yapımında, heykelcilikte ve diğer sanat dallarında kullanılır.
Bu sadece birkaç örnek olup, bitümün birçok farklı kullanım alanı vardır.
