Jane Goodall Kimdir? 40 Yılını Şempanzelerle Geçiren Bir Kadının Hayatı Çalışmaları

0
Advertisement

Jane Goodall kimdir ve ne yapmıştır? Hayatını şempanzelerle çalışmaya adayan, 40 yılını şempanzelerle geçiren Jane Goodall’un hayatı, çalışmaları eserleri.

Jane Goodall

Meslek: Antropolog
Doğum: 3 Nisan 1934, Londra, İngiltere
En çok bilinenleri özelliği: Şempanzelerin vahşi doğada incelenmesi

Jane Goodall

Erken dönem

Jane Goodall, 3 Nisan 1934’te Londra, İngiltere’de doğdu. Babası bir işadamı, annesi bir yazardı. Daha çocukken, Jane hayvanları severdi. En sevdiği hayvanları vahşi doğada görmek için bir gün Afrika’ya gitmeyi hayal ederdi. Özellikle şempanzeleri severdi. Çocukken en sevdiği oyuncaklardan biri, oynamayı çok sevdiği bir oyuncak şempanze idi.

Afrika’ya gidiş

Jane ergenlik yıllarını ve yirmili yaşlarının başını Afrika’ya gitmek için para biriktirmekle geçirdi. Sekreterlikten garsonluğa çeşitli işlerde çalıştı. Yirmi üç yaşındayken Jane sonunda Kenya’da bir çiftlikte yaşayan bir arkadaşını ziyaret etmek için yeterli parayı kazanmıştı.

Jane Afrika’ya gittiğinde adeta oraya aşık oldu ve kalmaya karar verdi. İngiliz arkeolog Louis Leakey ile tanıştı ve Louis ona şempanzelerle çalışabileceği bir iş teklifinde bulundu. Jane çok heyecanlandı. Tanzanya’daki Gombe Çayı Milli Parkı’na taşındı ve Şempanzeleri gözlemlemeye başladı.

Advertisement

Jane Goodall

Şempanzelerin incelenmesi

Jane 1960 yılında şempanzeler üzerinde çalışmaya başladığında resmi bir eğitimi yoktu. Bu durum şempanzenin eylemlerini ve davranışlarını gözlemlemek ve kaydetmek için kendine özgü bir yolu ol geliştirmesine vesile oldu. Jane hayatının sonraki kırk yılını şempanzeler üzerinde çalışarak geçirdi. Hayvanlar hakkında birçok yeni ve ilginç şey keşfetti.

Hayvanların İsimlendirilmesi

Goodall ilk şempanzeleri incelemeye başladığında her şempanzeye bir isim verdi. O zaman hayvanları incelemenin standart bilimsel yolu, her hayvana bir sayı atamaktı, ancak Jane farklıydı. Şempanzelere, görünüşlerini veya kişiliklerini yansıtan benzersiz isimler verdi. Örneğin, gri bir çenesi olduğu bir şempanzeye David Greybeard adını verdi. Verdiği diğer isimler arasında Gigi, Bay McGregor, Goliath, Flo ve Frodo vardı.

Keşifleri ve Başarıları

Jane, şempanzeler hakkında çok şey öğrendi ve bazı önemli keşifler yaptı:

Alet kullanmaları – Jane, bir yaprak parçasını alet olarak kullanan bir şempanzeyi gözlemledi. Şempanze, termitleri yakalayarak yemek için yaprakları termit deliğine sokarak, yaprağı alet gibi kullanıyordu. Ayrıca şempanzelerin bir alet yapmak için dallardan yaprakları topladığını gördü. Bu hayvanların ilk kez alet yapıp kullanmasının gözlemlenmesiydi. Daha önce sadece insanların alet kullandığı ve alet ürettiği düşünülüyordu.

Et yemeleri – Jane ayrıca şempanzelerin et avladığını keşfetti. Aslında hayvanları yakalayıp ve sonra yemek için öldürüyorlardı. Daha önce bilim adamları şempanzelerin sadece bitki yediğini düşünüyorlardı.

Advertisement

Kişilikler – Jane, şempanze topluluğunda birçok farklı kişilik gözlemledi. Bazıları kibar, sessiz ve cömertken diğerleri zorba ve saldırgandı. Şempanzelerin üzüntü, öfke ve sevinç gibi duygularını da ifade ettiğini gördü.

Zamanla Jane’in şempanzelerle ilişkisi daha da yakınlaştı. Yaklaşık iki yıl boyunca şempanze topluluğunun üyesi oldu ve şempanzelerle günlük yaşamlarının bir parçası olarak yaşamaya başladı. Sonunda Jane’i sevmeyen bir erkek şempanze Frodo topluluğun lideri haline geldiğinde Onu kovdu.

Jane Goodall

Daha sonraki yaşamı

Jane, In Shadow of Man, Gombe Şempanzeleri ve Gombe’de 40 Yıl da dahil olmak üzere şempanzelerle deneyimleri hakkında birçok makale ve kitap yazdı. Daha sonraki yıllarının çoğunu şempanzeleri ve dünyadaki hayvanların yaşam alanlarını korumak için harcadı.

Mirası

Jane, çevre çalışmaları için J. Paul Getty Doğal Yaşamı Koruma Ödülü, Yaşayan Miras Ödülü, Disney Eko Kahraman Ödülü ve Yaşam Bilimi Benjamin Franklin Madalyası gibi birçok ödül kazandı.

Jane’in şempanzelerle yaptığı çalışmalar hakkında Vahşi Şempanzeler, Jane Goodall’in Yaşamı ve Efsanesi ve Jane’in Yolculuğu gibi çeşitli belgeseller yapıldı.

Jane Goodall hakkında ilginç bilgiler

  • Disney World Animal Kingdom tema parkında şempanze David Greybeard’ın Hayat Ağacı’nda bir oyması var. Yanında Goodall onuruna bir plaket var.
  • 1977 yılında Jane Goodall Enstitüsü’nü kurdu.
  • Jane, Doktora derecesini aldığı Cambridge Üniversitesi’ne gitmek için 1962’de Afrika’ya bir mola verdi.
  • Şempanzeler sesler, çağrılar, dokunma, beden dili ve yüz ifadeleri aracılığıyla iletişim kurar.
  • Jane iki kez evlendi ve Hugo adında bir oğlu var.


Leave A Reply