Jean Paul Sartre Kimdir? Fransız yazar ve düşünür Jean Paul Sartre hayatı, biyografisi, kitapları, eserleri hakkında bilgilerin yer aldığı yazımız.
Jean Paul Sartre Kimdir?
Jean Paul Sartre; Fransız yazar, felsefeci, düşünürdür (Paris 1905 – ay.y. 1980). Ecole Normale Superieur’e girdi, felsefe öğretmenliği yetkisini 1929′ da elde etti, 1931’de Havre’de lise öğretmenliğine başladı (İlk romanı La Nausee: Bulantı, 1938, o çevrede geçer). Felsefe sorunlannı irdeleyen ilk eserleri de bu yılların ürünüdür: L’İmagination: İmgelem, 1936. Öğretmenliğini Laon’dan sonra Paris’te yürütürken edebiyat yaşamının ilk ürünü sayılan La Chambre (Oda) adlı öyküsünü Nouvelle Revue Française’de yayımlattı (1937).
Eylül 1939’da Maginot hattında asker olarak görev aldı, tutsaklığı 1941’e kadar sürdü. Bu dönemde yayımlanmış eserleri: Esquisse d’une Theorie des Emotions (Coşkular Üzerine Bir Kuram Taslağı) 1939. Savaş içindeki öğretmenlik görevi sürerken, bağımsız yazarlık özleminin ağır basmasıyla kesildi (1944). Bundan sonra, bazı olay ve eylemler dışında, kendisini felsefeye ve edebiyata adamış bir bilincin emek ürünleriyle dolacaktır. ABD gezisi (1945). Les Temps Modernes dergisinin yayımı, yazılı tartışmalar… gibi.
Eserlerinin düzenli yayını sürdü: Letre et le Neant (Varlık ve Hiçlik, deneme) 1943, LExis-tentialisme est Un Humanisme (Varoluşçuluk bir Hümanizmdir) 1946, L Age de Raison (Akıl Çağı) roman, 1945; Les Sur sis (Yaşanmayan Zaman) roman, 1945; Les Mauches (Sinekler) oyun, 1943; Huis-Clos (Gizli Oturum) oyun, 1944; La Putain Respecttueuse (Saygılı Yosma) oyun, 1946; Morts sans Sepulture (Mezarsız Ölüler) oyun, 1946; Les Mains Sales (Kirli Eller) 1948, Les Jeux Sant faits (İş İşten Geçti) oyun-senaryo, 1947, L’Engrenage (Çark) 1949 vb. 1950 sonrasında dünya kamuoyunun ilgi duyduğu başlıca odaklardan biri olmanın gücünü kazandı. Felsefe eserleriyle edebiyat ürünlerini bir arada yürüttü (,Les Mots: Sözcükler) 1964, adlı öz yaşamsal izler taşıyan eserinin yarattığı yankıyla Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandıysa da kendince doğru bazı gerçekler ileri sürerek bu ödülü geri çevirdi).
Husserl, Heidegger, Nietzche, Marx ve Freud gibi bütün felsefeci ve düşünürlerin yararlı yanlarını kendi varoluşçuluk görüşünde kaynaştırma denemesini sürdürdü, sonunda Kierkegaard‘ın da görüşlerini izledi. Kişiliğin yazgı olmadığını, varoluşun özden önce geldiğini ileri sürerek özetlenmeye çalışılan bu felsefe görüşü sanıldığı kadar yalın kat değildir; onu yalnızca bir seçiş özgürlüğü sayan kuşakların yanılgıları da buradan gelir.
Bu dönemdeki başlıca eserleri:
Critique de la Raison Dialectique (Eytişimsel Aklın Eleştirisi) 1960, Transcendance de l’Ego (Benin Aşkınlığı) 1965 vb. Hürriyet Yolları adlı roman dizisinin son cildi; La Mort dans l’Ame; (Ruhta Ölüm-Yıkılış) 1950; Le Diable et le Bon Dieu (Şeytan ve Yüce Tanrı) oyun, 1951. Nekrassov (1955) Les Sequestree d’Altona (Altona Mahkumları) 1959.
Başlıca deneme kitapları:
Descartes (1946), Baudelaire (1947, Reflexions sur la Question Juive (Yahudi Sorunu) 1947, Qu’est-caque la Litterature (Edebiyat Nedir?) 1947, Situations (Durumlar) 4. cilt, 1947-1964 vb.
