Karaciğer iltihabı nedir? Çocuklarda karaciğer iltihabı nasıl anlaşılır, belirtileri ve korunma yöntemleri nelerdir? Karaciğer iltihabı çeşitleri hakkında bilgi.
KARACİĞER İLTİHABI
Tıp dilinde “hepatit” adı verilen karaciğer iltihabına bir virüs yol açar. “A Tipi virüs” diye adlandırılan bulaşıcı virüsten kaynaklanan karaciğer iltihabına (A tipi karaciğer iltihabı ya da hepatit A), çocuklar çok duyarlıdırlar. Karaciğer iltihabının bu biçimi normalde yaşamı tehdit edici olmamasına karşın, hastayı son derece bitkin düşürür, çok uzun sürer ve çocuğun kendisini çok hasta hissetmesine yol açabilir.
BELİRTİLER
Karaciğer iltihabının genellikle ilk belirtisi iştahsızlıktır; ama bu belirti teşhis için yeterli değildir. Öbür belirtiler arasında sindirim bozuklukları ve ateşle birlikte, gribi andıran belirtiler ve büyük bir olasılıkla kollar, bacaklar ve sırtta ağrılar hissedilmesi sayılabilir.
Bu belirtiler çok hafif biçimlerde bulunabilir ve çocuğun derisi ile gözaklarının sarı bir renk aldığı, dışkısının renginin açık kahverengi olduğu, buna karşılık idrarının renginin koyulaştığı sarılık durumu ortaya çıkıncaya kadar, kesin teşhise varmak güç olabilir.
Kuluçka dönemi, yani çocuğun hastalığı kapmasından, hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar geçen süre uzundur: Yaklaşık 40 gün. Çocuk, sarılığın ortaya çıkmasının çok öncesinden başlayıp, hastalığın geçmesinden iki hafta sonrasına kadar hastalığı bulaştım durumda olur.
Hastalığın her aşamasında, belirtiler farkedilemeyecek kadar hafif olabilir; buna karşılık hastalık, iyileşmesinden sonra bile, kan incelemeleriyle belirlenebilir.
NEDENLER
A tipi karaciğer iltihabına (hepatit A) insandan insana çok kolay bulaşan bir virüs yol açar. Tükürükte ve kanda, aynı zamanda da dışkıda bulunan bu virüs, genel olarak sağlık koşullarının kötü olması sonucu, özel olarak da tuvalete girdikten sonra ellerini iyi yıkamayan hastalık taşıyıcı kişiler tarafından yiyeceklerin ya da suyun bulaşık duruma getirilmesi sonucu bulaşır.
Virüs çok kolay yayıldığı için, sözgelimi bir okuldaki bütün çocuklarda ya da bir ailenin bütün üyelerinde salgın özellikli hastalanmalara yol açabilir. Hastalığın kuluçka döneminde bulunan bir tek kişi, belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre içinde, hastalığı ailenin öbür üyelerine, arkadaşlarına ya da çalışma arkadaşlarına bulaştırabilir.
B TİPİ KARACİĞER İLTİHABI
Karaciğer iltihabının “B Tipi” (ya da hepatit B) adı verilen çeşidi çocuklarda çok daha ender görülür. Kişiden kişiye, kan yoluyla bulaşır ve gelişmesi, A tipi karaciğer iltihabınınkinden daha da uzun sürer, iğnelerini ortaklaşa kullanan uyuşturucu bağımlılarında, çok kolay bulaşmasının yanı sıra, mikroptan arındırmaya iyi uyulmayan dişçi aygıtlarıyla, vb. bulaşır. İşleri gereği kanla yakın temasları olan hastane çalışanlarının da, B tipi karaciğer iltihabına tutulmaları olasılığı yüksektir; ayrıca hastalık, cinsel ilişki yoluyla da bulaşabilir. Söz konusu bulaşma yolları göz önünde tutulduğunda, çocukların bu hastalığı birbirlerine bulaştırmalarının olanaksızlığı, ortadadır. Buna karşılık, hastalık virüsünü taşıyan bir anne adayı, karnındaki bebeğe geçirebilir.
SARILIK BELİRTİLERİ
Karaciğer iltihabının her iki çeşidinde de, safranın akışı engellenerek, karaciğer tarafından üretilen sarı renkli safra boyarmaddeleri kan dolaşımına girer. Normalde bağırsaklar aracılığıyla yok edilen safra boyarmaddeleri, bu durumda yok edilmeyerek idrara geçerler: İdrarın renginin koyulaşmasına, buna karşılık, dışkı renginin açılmasına neden olan budur.
KORUNMA
Çocuğunuzun karaciğer iltihabı geçirdiğini öğrenir öğrenmez, hastalığın yayılmasını önlemek için elinizden geleni yapmanız son derece büyük önem taşır. Hasta, normal olarak evde tedavi edilir; bu arada en sıkı sağlık kurallarının titizlikle gözetilmesi gerekir. Çocuğun her kullanışının ardından klozet, tuvalet taşı ya da oturak mikroptan arındırıcı bir maddeyle iyice temizlenmeli, çocuğun altı ve elleri, tuvaletini yaptıktan sonra, iyice yıkanıp temizlenmelidir.
Çocuğun banyo ve el havluları, ev halkının kullandıklarından ayrı yerde tutulmalı ve ayrı yıkanmalıdır. Çocuğun tabakları, çatal, bıçak ve kaşıkları da ayrı yıkanmalı ve ayrı bir bulaşık beziyle kurulanmalıdır.
Ek bir önlem olarak doktoru, büyük bir olasılıkla, çocukla yakın temas halindeki kişilere, bağışıklık yaratıcı serum globülin (İSG) iğneleri verecektir.
YALITMA
Sarılık belirtilerinin ortaya çıkmasından sonra, çocuğun evdeki öbür kişilerle temastan en az iki hafta uzak tutulması gerekir. Bu önlemler göze çok aşırıymış gibi görünmektelerse de, hastalığın başkalarına bulaşmasını önlemeye yararlar.
TEDAVİ
Öbür virüs enfeksiyonlarında da olduğu gibi, karaciğer iltihabı antibiyotik tedavisinden etkilenmez ve bedenin kendi kendini iyileştirmesi beklenirken, yapılabilecek en iyi şey, çocuğu dinlendirmektir. Bununla birlikte, bir İSG iğnesi, hastalığın şiddetini azaltabilir. Çocuğa ayrıca bol bol sıvı şeyler içirilmeli, iştahı geri geldikçe, önüne çekici yiyecekler konmalıdır: Önüne birden çok yemek koymayın ve yemeğin göze çekici gelmesine de özen gösterin. Buna karşılık, kızarmış patates ya da dondurmayı ne kadar severse sevsin, çocuğunuza yağlı besinler vermekten kaçının; çünkü yağlı besinleri sindiremez.
Genellikle, karaciğer iltihabı ihtilaflara yol açmaz; buna karşılık çocuk iyileştikten haftalar, hattâ aylarca sonra bile kendini tam olarak iyi hissetmeyebilir.
BU YAZI SADECE BİLGİ VERMEK AMAÇLIDIR. DOKTOR TAVSİYESİ DEĞİLDİR. LÜTFEN DOKTORUNUZA BAŞVURUN.
