Karaciğer hakkında genel bilgiler. Karaciğerin yapısı, özellikleri ve görevleri nelerdir? Karaciğer kanseri ve karaciğer hastalıkları ile ilgili bilgiler.
Kaynak: pixabay.com
Karaciğer, karın boşluğunda bulunan dış salgı bezidir. Omurgalı hayvanların tümünde bulunur ve insanlarınkine benzer bir görev yapar. İnsanda karın boşluğunda, diyaframın altmda sağ tarafta bulunan karaciğerin bir bölümü hafifçe sol tarafa da taşar. Ağırlığı yetişkinlerde ortalama 1.500 gr’dir. Üst, alt ve arka olmak üzere üç yüzü vardır.
Karaciğerle giren ve çıkan damarlarla öd kesesi alt yüzdedir. Tümü bir sürü küçücük lopçuklardan oluşur; bunların arasında öd borucuklarından başka, sindirim borusundan (bağırsaklar) bezin yüklü kanı toplayarak getiren kapı toplardamarı ile karaciğer atardamarının dallarının yer aldığı aralıklar bulunur. Karaciğer lopçukları hepatosit (karaciğer hücreleri) denen hücre dizilerinden oluşur; bunlar alt anatoplarda-mara giden karaciğer toplardamar dalcıklarının çevresinde dizilidirler. Kan, hepatolsit dizileri arasında karaciğer toplardamar dalcıkları içinde dolaşır. Hepasit dizileri kandan ödü süzerek öd borucuklarına aktarırlar. Öd kesesinde toplanan öd sıvısı, öd konalı ile oniki-parmakbağırsağına akıtılır ve yağlı besinlerin sindirimine yarar.
Karaciğer, şeker, yağ ve protein metabolizmasında görev alır, fazla bilirubin ve kolesterolü ödle birlikte süzerek birçok zararlı maddeyi zararsız hale getirir, bazı hormonların etkinliğini yok eder, B 12 vitaminin ve şekerlerin fazlasını biriktirip depolar. Karaciğer hasatlıkları çok çeşitlidir: Karaciğer ağrısı, sarılık, karaciğer büyümesi, kapı toplardamarı tansiyonu ve karaciğer yetersizliği, hepatit, kanser, siroz vb.
Karaciğer Kanseri.
Karaciğer vücuttaki çeşitli kanserlerin en sık metastaz yaptıkları organlar arasında yer alır. Vücuttaki kötü huylu urların yaklaşık %1-2’si karaciğerin kedisinden kaynaklanır. Karaciğer kanserleri, karaciğer hücrelerinden ya da organın içinde bulunan öd kesesi yollarından kaynaklanır. Ancak karaciğer kanserlerinin %80-90 kadarı karaciğer hücrelerinden kaynaklanır, Karaciğer kanserleri genellikle geç dönemlerde teşhis edilebilmektedirler. Hastalar genellikle sirozlu hastalardır ve gelişen yakınma ve rahatsızlıklar siroza bağlanır. Ancak karaciğerde bir kitlenin ele gelmesi ya da karaciğerin büyümesi, karaciğer bölgesinde ağrının ortaya çıkması kanser kuşkusunu doğurur. Hastalığın kendine özgü bir belirtisi yoktur. Siroz belirtilerinin dikkatle izlenmesinde yarar vardır. Karaciğer kanserlerinde yaşama şansı yüksek değildir.
Karaciğer Hastalıkları
Mikroplar, kan yollarından, bağırsaklardan karaciğere gelerek çeşitli iltihaplar yapabilirler. Bu iltihaplar ya birdenbire patlak verir, ya da yavaş yavaş başlayıp sinsi bir gelişme gösterir. Kanlı basur (dizanteri) gibi, bağırsaklarla ilgili bazı hastalıklar karaciğer iltihaplarının başlıca sebepleri arasındadır.
Bu iltihaplar, yerine göre, ayrı ayrı belirtiler gösterir. İltihap safra yollarında olursa safra bağırsağa akamaz, kana karışır, «sarılık» denen hastalık ortaya çıkar.
Bazı iltihaplarda da karaciğerin hücreleri bozulur. O zaman, karaciğer bazen büyür, bazen ufalır. Hücreler harap olarak yerlerini bir bağdokusu alır. Bunun üzerine, karaciğer işini göremez olur, «karaciğer yetersizliği» baş gösterir. Hastanın iştahı kaybolur, vücut zayıflar, sindirim iyi olmaz. Gene bu bozukluklardan dolayı «şeker hastalığı» ortaya çıkar. Bu hastalıkta, kandaki glikozun artması yüzünden, hasta çok su içme ihtiyacını duyar, çok yemek yer, idrarı artar.
Karaciğer bozukluklarından ileri gelen hastalıklardan biri de «siroz» dur. Bu hastalık karaciğerin büyümesinden, ya da körelmesinden, yani işini göremez duruma düşmesinden ileri gelir.
Karaciğerin bu çeşitli hastalıkları, yerine, sebeplerine göre ayrı ayrı tedavi usullerine lüzum gösterir.
