Karamanoğlu Mehmet Bey kimdir? Türkçe için çıkardığı yasa ile Türkçemize büyük önem vermiş olan Karamanoğlu Mehmet Bey ve Türkçe için yaptıkları.
Kaynak: wikipedia.org
Karamanoğulları, Oğuzlar’ın Afşar boyundan gelir. Mehmet Bey, beyliğin kurucusu Karaman Bey’in oğludur. XIII. Yüzyılın ikinci yarısında Anadolu Selçuklu Devleti yıkılmış, yerine Karamanoğulları güçlü bir beylik kurmuşlardı. Beyliğin sınırları Niğde, Kayseri, Nevşehir, içel, Ankara, Antalya ve İsparta’yı çevreliyordu.
1262’de babasının yerine geçen Mehmet Bey, Moğollar’ı Anadolu’dan kovmak için büyük çalışmalara girişti. İlk defa Moğollar’ı yenip,1277’de çok önemli bir kültür merkezi olan Konya’yı aldı. Sınırlarını bir bütün haline getirerek kültürüyle, uygarlığıyla ve diliyle kaynaşmış bir halk kitlesi meydana getirmek istiyordu.
1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu, Türkler’in yurdu olmuştu. Fakat, gerek Selçuklu Devleti’nin gerek Anadolu beyliklerinin resmî dili Farsça idi. Din ve ilim çevrelerinde de Arapça hakimdi. Bu nedenle halk ile devlet, devlet ile dinî çevreler arasında dil beraberliği yoktu. İşte Karamanoğlu Mehmet Bey, Anadolu’da Türkler’in gönül birliği yanında dil birliğini gerçekleştirmek istiyordu.
Konya’yı aldığı gün, çevresindeki divan şairleri ona Farsça ve Arapça kasideler sıralıyor; halk ozanları ise, Konya’nın alınışındaki büyük önemi tertemiz bir Türkçe ile dile getiriyorlardı.
Fetihten kısa bir süre sonra, beyliğin ileri gelenlerini, ilim, adamlarını toplayarak Türk dili’tarihinde çok önemli olan kararını açıkladı: “Bundan sonra divanda, dergâhta, bergâhta, mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil kullanılmayacaktır…”
Arapça ve Farsça’yı üstün görenler bu kararın karşısında direnince, Mehmet Bey’in sert ve kararlı tepkisi karşısında susmak zorunda kaldılar. Çünkü bu fermanı dinlemeyenler için, en ufak bir merhamet göstermeyeceğini belirtiyor; fermanın her yerde aynı gün okunacağını bildiriyordu. 2 Haziran 1277’de bu ferman tellâllar tarafından köyde, kentte bütün halka duyuruldu.
Karamanoğlu Mehmet Bey, iyi bir komutan, ileri görüşlü bir hükümdar olduğu kadar, ilme ve edebiyata da çok önem veren bir kişiydi. Ona göre bir milletin yükselmesi, halkın kendi diliyle yetişmesiyle mümkündür. Artık her yerde Türkçe konuşup, Türkçe okumayla bu mümkün olacaktır.
O yıllarda Anadolu, Haçlı Seferleri kadar tehlikeli olan Moğol istilâsı altındaydı. Mehmet Bey, Moğolları Anadolu’dan kovmak için üçüncü kez, 1278’de savaşırken kardeşi ile şehit oldu.
Karamanoğlu Mehmet Bey’in Türkçeyi tek devlet dili kabul edişi, Türk dil tarihinde çok önemli bir çığır sayılır. Bu örnek davranış, Atatürk önderliğinde sosyal, kültürel alanlarda gelişmeler kaydeden cumhuriyet devrinde de daima saygı ile anılmıştır.
Her yıl 13 Mayıs Karaman’da “Dil Bayramı,, olarak kutlanmaktadır. Bu büyük hizmetiyle Türk tarihine adını altın harflerle yazdıran ünlü hükümdarı saygı ile anıyoruz.
