Dünyanın hemen hemen her köşesinde yetiştirilen hem etinden hem de sütünden faydalanılan ve çok iyi tırmanıcılık özelliğine sahip keçiler ile ilgili genel bilgiler.
Koyunla yakından akraba evcil bir hayvandır, Et, süt, kıl ve derisinden faydalanılır. Gevişgetirenlerden olan keçinin yabani çeşitleri de vardır. Yaban keçileri Alplerde, Toroslarda, Kafkasya, İran ve Orta Asya dağlarında yaşar.
Keçiler, koyun kadar iri olmaz. Ergin keçiler ortalama 45-55 kilo ağırlığındadır. Düz, yahut kıvrımlı boynuzları geriye doğru eğiktir. Kuyrukları, koyun kuyruğundan kısadır ve dik durur. Erkek keçilerden çoğunun çenesinde sakal bulunur. Bazı dişi keçilerin de sakalı vardır. Keçi dayanıklı hayvandır. At, sığır ve koyunların tahammül edemeyeceği şartlar altında hayatını devam ettirebilir.
Yavru keçiler annelerinin karnında 21-23 hafta kaldıktan sonra doğar. Bir defada bir, ikiz, yahut üçüz doğum olabilir, nadiren beşiz doğuma rastlanır. Yavrular, kıllı ve gözleri açık doğar. Yavru keçilere «oğlak» denir, doğumdan 4 saat sonra koşup oynayabilirler. 3-6 aylık oluncaya kadar ana sütü emerler. Keçilerin ömrü 14 yıl kadardır. Erkek keçilere «teke» denir. Tekelerin kendilerine has fena bir kokusu vardır.
Keçiler çok sarp yerlere tırmanabilir, ağaç kabuğu, körpe fidanları yiyerek beslenirler. Ormanlık bölgelerdeki keçilerin ağaçlara zararı büyüktür. Dünyanın en çok keçi besleyen memleketi Hindistan’dır. Bu ülke’de 55.000.000 keçi beslenmektedir. Hindistan’dan sonra dünyanın en çok keçi yetiştiren memleketi Çin’dir.
Evcil keçilerin anavatanı Güneybatı Asya’ dır. Bugün Avrupa, Afrika, Asya ve Amerika’nın birçok yerlerinde yetişir. Keçi sütü lezzetli ve besleyicidir. Üstelik inek sütünden daha kolay sindirilir. Yağ ve protein bakımından da inek sütünden zengin olan keçi sütü bilhassa veremlilere, mide ve bağırsak rahatsızlığı çekenlere verilir. Küçük çocuklara da faydalıdır.
Keçi derisi, dericilikte beğenilerek kullanılan bir deri cinsidir. Fas’ta yetişen bir çeşit keçinin derisinden yapılan «maroken» değerli bir deri çeşididir. Dünyanın bazı yerlerinde yük taşımada da kullanılan keçiler, bazan da küçük çocuk arabalarına koşulur. Başlıca keçi çeşitleri, Afrika, Ankara ve Keşmir keçileridir.
Ankara (Tiftik) Keçisi: Sık, beyaz, ipek gibi ince ve dalgalı tüyleriyle tanınmıştır. Vatanı Ankara bölgesi olan Ankara keçisinin tiftik diye adlandırılan tüylerinden faydalanılır. Bu bakımdan tiftik keçisi diye de anılan hayvan bugün A. B. D. ve Güney Afrika Birliği’nde de yetiştirilmektedir. En iyi tiftik genç hayvanların tiftiğidir. Tiftikten, eldiven, çorap, kumaş vs. yapılır. Tiftik keçisinin kulakları sarkıktır.
Afrika (Malta) Keçisi: Yapağısı ve boynuzları kısa, kulakları sarkıktır. Bol süt vermesiyle tanınmıştır, kuzey Afrika, Habeşistan ve Malta’da bulunur. Uzun kulaklıdır ve keçilerin en irilerindendif.
Keşmir Keçisi: Kulakları sarkıktır. Boynuzları uzun ve arkaya doğru kıvrıktır. Ayva tüyleri kısa, son derece ince ve yumuşaktır. Kışın postu düz ve uzun tüylerle kaplanır. Bunlardan kumaş vs. yaparlar. Vatanı Tibet olan bu keçi dahâ çok Hindistan’da yetişir. Çok tanınan Keşmir şalları bu hayvanın tüyünden yapılır. Bu keçinin en ince tüylerinden yapılan kumaşa «kaşmir» denir.
Kaynak – 2
Keçi, Bovidae ailesine ait geviş getiren bir türdür. Güneybatı Asya’ya ve doğu Avrupa’ya özgü yabani bir keçinin torunudur. Keçiler en az 9.000 yıldır et, süt ve deri kaynağı olarak kullanılırlar. Toplam 300 farklı ırk ve 924 milyon keçi vardır. Bunlar bugün dünyanın her yerinde bulunabiliyorlar (bol miktarda yiyecek temin edilen tüm bölgelerde hayatta kalabiliyorlar). Çiftliklerin yanı sıra, yerli keçiler de vahşi bölgelerde de bulunabilir (Avustralya, Yeni Zelanda ve İngiltere’de feral popülasyonlar çok sayıdadır).
Keçi İle İlgili Bilgiler:
*** Keçi boyu 40 ila 105 santim (omuzlarda) uzunluğa ve 10 ila 125 kilo ağırlığa ulaşabilir.
*** Keçinin kısa veya uzun tüyleri olabilir. Çoğu türün derisinde koruyucu tüyler vardır ve cildin yakınında yumuşak yalıtım tüyleri bulunur. Uzun, parlak tüylü keçiler, tekstil endüstrisinde oldukça değerlidirler (ipek benzeri elyaf kaynağı olarak kullanılırlar).
*** Keçinin belirgin, yatay gözbebekleri olan üçgen gözleri vardır. Hem erkek hem de dişiler sakallı, kaslı vücutlu, dar boynuzlu, dağınık toynaklı ve kısa, dik kuyrukludur.
*** Keçiler, kafalarını hareket ettirmeden avcıları tespit edebilen mükemmel gece görüşü ve geniş görme alanına (320 ila 340 derece) sahiptir.
*** Keçiler ot yer. Çeşitli yapraklar ve üzümleri yemeyi severler.
*** Keçiler genelde dünyanın pek çok yerinde istenmeyen bitki örtüsünün temizlenmesi için kullanılırlar.
*** Çoğu kişi, keçilerin yiyecek seçtiğine inanır, ancak aslında yalnızca daha önce hiç görmedikleri şeylerin yenilebilirliğini test ederler. Bazı hikayelere göre, keçi kahve keşfinden bile sorumludur. Etiyopya’daki Çoban, keçilerinin kahve çekirdeği yaprakları tüketildikten sonra daha fazla enerji aldığını fark etti ve yaprakları tadına kendisi bakmaya karar verdi. Kısa süre sonra, kahve insan hayatının bir parçası haline geldi.
*** Keçi çevik bir dağcıdır (kolayca ağaca tırmanabilir). Ayrıca dik alanlarda dolaşabilir ve havada 1,5 metreye kadar zıplayabilirler.
*** Keçi, diğer keçilerle vakit geçirmekten hoşlanan sosyal bir hayvandır. Koyunlardan farklı olarak keçi daha bağımsız yapıdadır.
*** Keçi bilinmeyen şeyleri ve durumları araştırmayı seven çok zeki ve meraklı bir hayvandır.
*** Keçiler birbirleriyle meleyerek iletişim kurarlar.
*** Keçilerde gebelik 150 ila 180 gün sürer ve bir veya iki yavru doğururlar.
*** Yavru doğumdan birkaç dakika sonra annesiyle yürüyebilir ve takip eder. Anne ve çocuk birbirlerini benzersiz çağrılar ve koku vererek tanırlar. Çocuk, 3 ila 6 aylık dönemin sonunda anneden tamamen ayrılır.
*** Keçiler 30 aylıkken cinsel olgunluğa ulaşırlar.
*** Keçi ortalama 15-18 yıl ömrüne sahiptir.
