Klasizm nedir? Klasizm ile ilgili olarak genel bilgi ve açıklamalar. Edebiyatta ve sanattın diğer dallarında klasizm hakkında bilgiler.
Sanatta, edebiyatta, eskiden beri yerleşmiş kurallara uyan eserlere «klâsik», bu tarza da «klâsisizm» denir. Bir dilin en güzel, en kusursuz örneklerini veren eserler klâsik sayılır. Okul programlarına girecek kadar, üzerinde herkesin ortak değer hükümleri verdiği eserler de klâsiktir. Tarihin belli bîr çağında meydana getirilmiş, belli kurallara bağlı eserlerin bütününe de «klâsik» denir.
Edebiyatta Klâsisizm
Edebiyatta klâsisizm, önce Fransa’da görüldü. XVII. yüzyılın sanat anlayışı, şiirde, edebiyatta başlıca iki esasa dayanıyordu ki buna «klâsisizm ruhu» denir. Rönesans ruhunun bir devamı olan bu klâsisizm ruhu, her şeyden önce insan aklının değerlendirilmesiyle ilgiliydi. İnsan aklı, insan güzelliği sanatta, edebiyatta, yepyeni bir değer kazanıyordu. Bu da, Eski Yunan sanatının, şiir ve tiyatrosunun incelenmesiyle, o çağ filozoflarının fikirlerinin benimsenmesiyle olabilirdi. Platon (Efâtun)’un idealciliğine Descartes‘in her şeyi akıl ölçüsüne vurarak anlama ve anlatma tekniği eklenince klâsik ruhun zihin yapısı doğmuş oldu. Klasisizme göre sanatın gayesi, gerçeği, doğruyu aramaktı. Gerçek endişesi her şeye üstün geliyordu. Bu manevi ve ahlakçı yönün tam zıddı olan biçim güzelliği ideali de klasisizm ruhunun ikinci cephesi olmuştur. Güzellik ideali, güzelliği belli biçim ölçülerine bağlamak, tamamen Eski Yunan edebiyatından alınma bir hareket noktasıydı. Bunun içindir ki gerçeğe yönelen akılcı edebiyat, bir yandan biçim mükemmelliği tasası ile soyutlaşma, kesin kurallarla biçimlenerek gerçekten uzaklaşma eğilimi gösterir. Bundan dolavıdır ki klasik eserler belli biçim kalıpları İçinde, değişmez kurallara uyularak meydana getirilir.
Klasisizm, romantizme, yani XIX. yüzyıl başlarına kadar sürmüştür. O sıralarda şairler, yazarlar aklın kuralcılığından bıkmışlar, duygularına serbestlik aramaya başlamışlardı.
Güzel sanatlarda da klasisizm, ruh ve mana bakımından edebiyattakinden pek farklı değildir. Önce İtalya’da başlayan bu hareket, hızla, Fransa’ya oradan da diğer ülkelere geçmiştir. Resimde, mimarlıkta, heykelde Eski Yunan ve Roma eserlerinin bağlı oldukları kuralları geliştirmekle kendini belli etti.
Klâsik resim, akademilerde formül ve reçete haline gelip ruhsuzlaşıncaya kadar bütün Avrupa’da rağbet görmüştür. Fransız ressamı Louis David’in «Horace’ların Yemini» adındaki ünlü tablosu bu tarzın ilk önemli örneği sayılır. Klâsisizm devrinde yapılan heykeller bir yandan akıl kurallarına son derece bağlı, bir yandan gerçeği arayan eserlerdi, biçim mükemmelliğini de ihmal etmezlerdi.
