Kristallendirme İle Ayırma Yöntemi Nedir?

0
Advertisement

Homojen karışımların kristallendirme yöntemi ile ayrılması nedir, nasıl yapılır? Kristallendirme yöntemi örnekleri, hakkında bilgi.

Kristallendirme İle Ayırma Yöntemi Nedir?

Maddelerin sıvılar içindeki çözünürlüğü sıcaklıkla değişir. Örneğin, katı ve sıvıların sudaki çözünürlüğü genellikle sıcaklık arttıkça artar. Sıcaklık düştükçe azalır. Potasyum nitrat, şeker, sofra tuzu gibi katıların sudaki çözünürlüğü sıcaklık arttıkça artar. Azaldıkça azalır.

Pamukkale travertenler kristallenme sonucu oluşur.

Sıvı – katı çözeltilerindeki katının yine bu katının sıvıdaki çözünürlüğünün sıcaklıkla değişmesinden yararlanarak kristaller hâlinde çöktürülmesine kristallendirme denir.

Yüksek sıcaklıkta hazırlanmış bir potasyum nitrat (KN03) tuzunun sulu çözeltisi soğutulduğunda tuzun sudaki çözünürlüğü azalır. Bunun sonucu olarak düşük sıcaklıkta çözeltide doygunluk sınırının üzerinde bulunan miktar kadar potasyum nitrat tuzu kristaller oluşturarak çöker.

Kristallendirme işlemi sanayide genellikle katıların saflaştırmasında kullanılır. Basit bir kristallendirme ile saflaştırma işleminde,

***Saf olmayan bir maddenin uygun bir çözücüde kaynama noktası veya biraz yakın bir sıcaklıkta çözülmesi

Advertisement

***Sıcak çözeltinin çözülmemiş madde ve tozlardan süzülerek ayrılması

***Sıcak çözeltinin soğumaya bırakılıp çözünmüş maddenin kristallenmesinin sağlanması

***Kristallerin çözücü fazından süzülerek ayrılması basamaklarından oluşur.

Çözünürlüğü sıcaklıkla azalan tuzların çözeltileri ise ısıtıldığında çözünen tuz kristallenerek çöker.

***Eğer çözünen katının çözünürlüğü sıcaklıkla çok değişmiyorsa kristallenme gerçekleşmeyebilir. Bu durumda çözeltinin çözücüsü buharlaştırılarak katının kristallenmesi sağlanır.

Çözünürlüğü sıcaklıkla azalan kalsiyum asetat \displaystyle Ca{{\left( C{{H}_{3}}COO \right)}_{2}} tuzunun sulu çözeltisi soğudukça tuz tanecikleri kristaller oluşturarak çöker.

Advertisement

Sodyum klorür (NaCI) tuzunun sudaki çözünürlüğü sıcaklıkla çok fazla değişmez. Bu nedenle yüksek sıcaklıkta hazırlanmış NaCI tuzu çözeltisi soğutulduğunda çok fazla tuz kristallenmez. Bu nedenle çözünmüş tuzu kristallendirmek için çözeltinin suyu buharlaştırılır.

Bu yöntemle tuz göllerinden NaCI tuzu elde edilir. Diğer kirlerden temizlenen tuzlu su kristallenme havuzlarına alınır. Burada 5 – 6 ay süren bir zamanda su yavaş yavaş buharlaşır ve katı NaCI kristalleri oluşur.

Kristallendirme yönteminde yararlanılan genel prensip, bazı katıların belirli çözücülerde sıcakken çok iyi çözünmelerine karşın soğutulduklarında çok düşük çözünürlük göstermesidir.

Kristal Belirli ve düzgün geometrik şekle sahip katı parçası

Kristallenme olayını doğada da gözlemlemek mümkündür. Mağaralarda oluşan sarkıt ve dikitler ile Pamukkale’de meydana gelen travertenler suda çözünmüş olarak bulunan \displaystyle CaC{{O}_{3}} ve \displaystyle MgC{{O}_{3}} gibi tuzların kristallenmesiyle meydana gelir.


Leave A Reply