Mehmet Fuat Köprülü Kimdir?

0
Advertisement

Mehmet Fuat Köprülü kimdir? Mehmet Fuat Köprülü’nün hayatı, eserleri ile ilgili olarak genel bilgilerin yer aldığı yazımız.

Mehmet Fuat Köprülü

Mehmet Fuat KÖPRÜLÜ (5 Aralık 1890, İstanbul – 28 Haziran 1966, İstanbul)

Türk tarihçisidir. IV. Mehmet devri vezirlerinden Kıbleli Mustafa Paşa ile Köprülü Mehmet Paşa’nın kız-kardeşinin soyundan-dır. İsmail Faiz Bey ile Hatice Hanım’ın oğludur. İstanbul’da doğdu. Mercan idadisini (lisesini) bitirdi; yüksek tahsile devam etmedi; şahsen çalışmaya başladı. 1908′ den itibaren şair ve fikir adamı olarak tanındı; Fecr-i Atî edebî topluluğuna dahildi. Liselerde edebiyat okuttu. 1913’te 23 yaşındayken Halit Ziya Uşaklıgil’den açılan İstanbul Üniversitesi Türk Edebiyatı Tarihi profesörlüğüne seçildi; bu büyük milli kültür kürsüsünü iktidarla işgal etti. Aynı yıl «Bilgi» adında bir dergi çıkardı; «Türk Edebiyatı’nda Usul» adlı eserini yayınladı. Fuat Köprülü ile edebiyat tarihçiliği ve genel olarak tarihçilik, ortaçağdan kurtuldu, modern çağa geçti.

Fuat Köprülü, 1915’te «Millî Tetebbular Mecmuası» nı yayınlayarak Ziya Gökalp ile birlikte «Türkçülük» cereyanının ilmi cephesini kurdu. 1918’de «Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar» adlı büyük eseri çıktı. Burada, Ahmet Yesevi ile Yunus Emre’yi, örnek bir şekilde inceledi. Bu eserle, milletlerarası ün kazandı.

Birçok kereler Edebiyat Fakültesi dekanı, 1924’te Maarif Vekâleti müsteşarı, Mekteb-i Mülkiye’de müderris oldu. 1924’te Türkiyat Enstitüsü’nü kurdu ki, bu tarih, türkoloji tarihinin dönüm noktalarından biridir. 1925′ te «Türkiyat Mecmuası» nı, 1931’de «Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası» nı yayınlamaya başladı; Türkiye’de pek önemli olan hukuk ve iktisat tarihi kollarının gerçek kurucusu oldu. Pek çok ilmi milletlerarası kongreye katıldı; pek çok akademiye üye seçildi; ve birçok fahri doktorluk aldı ki, en önemlileri 1927’de Heidelberg ve 1938’de Sorbonne Üniversiteleri’nden aldıklarıdır. 1933 üniversite ıslahatında «ordinaryüs profesör» oldu. Birçok kere edebiyat fakültesi dekanlığında bulundu. 1941’den başlayarak İslâm Ansiklopedisine bazıları birer monografya büyüklüğünde makaleler yazdı. İslâm Ansikloipedisi’nin Leiden de yayınlanan aslına ve Avrupa mecmualarına yazdığı ilmi uzun makaleler de pek önemlidir. Birçok eseri Batı dillerinde çıktı. «Türk Edebiyatı Tarihi» adlı eserinden sonra 4 kitaptan ibaret «Türk Saz Şairleri» ni, «Divan Edebiyatı Antolojisi» ni, 2 büyük ciltlik «Türk Saz Şairleri» ni yayınladı. Türk halk edebiyatını iyice tanıttı ve meydana çıkardı.

Advertisement

Kars milletvekiliyken C.H.P.’nden ayrılarak 3 arkadaşı ile beraber D.P.’yi kurdu. 1950’de dış işleri bakanı oldu. Fakat uzun müddet kaldığı bu bakanlıkta hiçbir başarısı görülemedi. Sonradan D.P.’den ayrıldı.

Özel kütüphanesi, dünyanın sayılı hususi kitaplıklarından biridir.

Eserlerinin başlıcaları:

Ali Şır Nevai (1941); Altın Ordu’ya Ait Yeni Araştırmalar (1941); Anadolu Selçukluları Tarihinin Yerli Kaynakları (1. cilt, 1943); Âşık Dertli (1940); Âşık Ömer (1940); Erzurumlu Emrah (1940); Eski Şairleriniz (Antoloji, 1943, 1949); XVI. Asır Sonuna Kadar Türk Saz Şairleri (1930); XVII. Asır Saz Şairleri (1939); XVIII. Asır Saz Şairleri (1940); XIX. Asır Saz Şairleri (1940); XX. Asır Saz Şairleri (1940); Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu (1959); Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934); Türk Saz Şairleri (2 cilt 1941); Yıldırım Beyazıd’ın Esareti ve İntiharı Hakkında (1937).


Leave A Reply