Bir bitkiye benzeyen mercanlar aslında hayvan mıdırlar? Mercanların özellikleri, Mercan Kayalıkları Neden Yok Oluyor?
Kaynak: pixabay.com
Mercanlar Hayvan Mıdır?
Çok eski çağlardan beri, denizlerin dibine dalan dalgıçlar oradan sünger, midye, istiridye gibi şeyler çıkarırlarken mercana da rastladılar. Midyenin, istiridyenin hayvan olduğunu anlamışlardı da, süngeri bitki, mercanı da taş sanmışlardı. Sonradan mercanı da sün ger gibi bir bitki sandılar. Bugün biliyoruz ki sünger de mercan da ne taştır, ne de bitki. Bunlar hayvanlar dünyasının çok garip birer varlığıdır.
Mercanın bir tanesi, basit yapılı, ufacık bir hayvandır. Bunların yüz tanesi, bin tanesi değil, milyonlarcası, milyarlarcası bir arada yaşarlar. Bir araya gelip öyle kaynaşmışlardır ki sindirim boşlukları birbiriyle birleşmiştir. Böylece, milyarlarca ufacık varlık bir tek canlı gibi yaşarlar; yedikleri, içtikleri ayrı gitmez.
Mercan, tek başına, çatallı bir ağaç dalını andırır. Yumurtadan çı kan kurtçuklar önce suda serbest dolaşırlar. Sonra her biri salgıladığı kireçten kendine bir iskelet yapar, bunun üzerine eldiven gibi geçerek yapışır. Bunun da üzerine, gene gövdesinden salgıladığı kiremit kırmızısı renginde parlak bir maddeyi kaplar. Sonra, o kireç iskeletler birleşir, milyarlarca mercan bir araya gelip küme olurlar. Gittikçe genişlerler, mercan adaları (resif) denilen adacıkları meydana getirirler.
Mercan, parlak kızıl rengiyle ilk çağlardan beri insanların dikkatini, ilgisini çekmiştir. Suyun altında en çok 70 metre derinliklerde bulundukları için, toplanmaları kolay olur. Dalgıçlar, suyun altına dalarak, kayalara yapışık duran mercanları kesip koparırlar. Bu hoş renkli sert maddeden birçok süs eşyası yapılır.
Mercanın çok çeşidi vardır. Kimisi dal biçimindedir; kimisi çiçeği, yelpazeyi andırır. Mercan, daha çok, sıcak denizlerde bulunur. Bu arada, Hint Okyanusu’ndan, Büyük Okyanus’tan, Kızıldeniz’den, Akdeniz’in Cezayir, Batı İtalya kıyılarından geniş ölçüde mercan çıkarılır.
Kaynak: pixabay.com
Mercan Kayalıkları Neden Yok Oluyor?
Uzmanlar, küresel ısınma ve kirlilik nedeniyle Dünya’daki mercan kayalıklarının % 26’sının (yani dörtte birinin) yok olduğunu açıkladılar. Eğer gereken önlemler alınmazsa, geri kalanlar da 20 yıl içinde yok olacak.
Dünya’nın bazı bölgelerinde (örneğin, Hint Okyanusu’ndaki Maldive ve Seychelles Adaları’nda), son iki yılda su sıcaklıklarının artması yüzünden mercan kayalıklarının % 90’ı yok olmuş.
Mercan kayalıkları, denizlerin doğal dengesi açısından önemli rol oynar. Mercan kayalıklarının yok olması, denizlerde yaşayan binlerce balık türünü ve başka canlıları tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bırakacak. Araştırmacılara göre, mercan kayalıklarının yok olmasını engellemek için, küresel ısınmaya yol açan etkenlerin ortadan kaldırılması, kirliliğin önüne geçilmesi ve deniz canlılarının aşırı avlanmasının durdurulması gerekiyor. Bazı bölgelerde balıkçılar, balık avlamak için denizde dinamit ya da siyanür kullanıyorlar. Böylece mercan kayalıklarını ya parçalıyorlar ya da zehirliyorlar. Dünya’nın bazı bölgelerindeyse, kanalizasyon suları ya da atık sular denizlere dökülüyor ve kirlilik yaratıyor.
Mercan kayalıklarına en büyük zararı da küresel ısınma veriyor. Deniz suyu ısınınca, mercanlar da ısınıyor. Eğer su serinlemezse mercanlar ölüyor. Örneğin, İki yıl önce görülen El Nlho hava hareketleri, deniz sıcaklıklarının altı derece artmasına yol açmış. Böylece, bazıları 2,5 milyon yıldır yaşamakta olan mercan kayalıkları büyük zarar görmüş.
