Obafemi Awolowo kimdir? Nijerya’nın geçmişteki önemli siyasi figürlerinden birisi olmuş olan Obafemi Awolowo hayatı ve yaptıkları hakkında bilgiler.
Obafemi Awolowo (d. 6 Mart 1909,Ikene – ö. 9 Mayıs 1987, Ikene, Nijerya), Nijeryalı milliyetçi siyaset adamı. Ülkesinin üç büyük etnik grubundan biri olan Yorubaların önderidir.
Köylü bir aileden gelen Awolowo öğretmenlik öğrenimi gördü, ardından ticaretle uğraştı. Memurluk ve gazete muhabirliği yaptı, sendikal örgütlenme çalışmalarında da bulundu. 1944’te hukuk öğrenimi görmek için Londra’ya gitti. Burada bulunduğu yıllarda bir Yoruba kültür derneği olan Oduduwa’nın Soyundan Gelenler Derneği’ ni (Egbe Omo Oduduwa) kurdu. Bu dernek daha sonraki yıllarda kurulan Eylem Grubu’nun çekirdeğini oluşturdu. Awolowo 1947’de Londra’da milliyetçi içerikli Path to Nigerian Freedom (Nijerya Bağımsızlığının Yolu) adlı kitabını yazdı.
1948’de avukatlık yapmak üzere Ibadan’a döndü, 1950-51 arasında Eylem Grubu’nu kurdu ve bu partinin ilk başkanı oldu. 1951’de yapılan ilk Batı Bölgesi (Yoruba) seçimlerini kazanarak yerel yönetimden sorumlu bakan oldu ve seçim kurullarının oluşturulmasında çalıştı. 1954-59 arasında Batı Bölgesi başbakanlığı yapan Awolowo eğitimin ve sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılması, tarımın geliştirilmesi için çaba gösterdi. Ayrıca öteki bölgelerdeki azınlık gruplarıyla ittifaklar kurarak Eylem Grubu’nu ülke çapında etkili bir parti durumuna getirmeye çalıştı.
1959’da yapılan seçimi kaybetti ve iki partili koalisyon hükümeti karşısında muhalefet grubunun önderliğini üstlendi.
1960’ta bağımsızlıktan sonra daha çok sola kaydı, sosyalizme yöneldi ve dış ilişkilerde geçmişteki Batı yanlısı politikasından uzaklaşarak tarafsızlığı savunmaya başladı.
Bu arada hem ideoloji, hem de kilit mevkilere yapılan atamalar konusunda partisindeki huzursuzluk büyüyordu. 1962’deki olağan kongrede bu sorunları aşan Awolowo, 1963’te hükümeti devirmeye kalkışmakla suçlanarak yargılandı ve on yıl hapse mahkûm edildi. Temmuz 1966’daki askeri darbeden sonra salıverildi. 1967’nin kargaşa ortamı içinde bir süre kararsız kaldıktan sonra güneydoğudaki İbolara karşı federal hükümeti destekledi.
Biafra savaşında mali işler sorumlusu ve Federal Yürütme Konseyi’nde başkan yardımcısı oldu. 1978’de 12 yıllık siyaset yapma yasağının kaldırılması ve sivil yönetime geçişle birlikte Awolowo Birlik Partisi’nin önderi oldu. 1979 ve 1983 seçimlerinde başkanlığa adaylığını koydu, ama her iki seçimde de Shehu Shagari karşısında yenilgiye uğradı. 31 Aralık 1983’teki askeri darbenin ardından Birlik Partisi yasaklandı, Awolowo’nun pasaportu elinden alındı.
