Oksijenli Solunum Evreleri Denklemi (Glikoliz Krebs Devri Elektron Taşıma)

Oksijenli solunum nedir, evreleri nelerdir? Oksijenli solunum denklemi, glikoliz, krebs devri, elektron taşıma sistemi açıklaması.

OKSİJENLİ SOLUNUM VE EVRELERİ

Canlılarda meydana gelen bütün hayat-sal faaliyetler için enerjiye ihtiyaç vardır. Organizmalar gerekli enerjiyi hücrelerinde besin maddelerini parçalayarak temin ederler. Hücrelerin organik maddeleri oksijen varlığında parçalayarak enerji elde etmesine oksijenli solunum veya aerobik solunum denir. Solunumun her basamağında değişik bir enzim kullanılır.

$\displaystyle {{C}_{16}}{{H}_{12}}{{O}_{6}}+6{{O}_{2}}\to 6C{{O}_{2}}+{{H}_{2}}O+38ATP$

Oksijenli solunum üç evrede incelenebilir.

1) Glikoliz
2) Krebs devri
3) Elektron taşıma sistemi

1- Glikoliz:

Fermentasyondaki piruvik asit oluşumuna kadar olan evrelerdir ve canlılarda aynıdır. Sitoplazmada olur.

Glikoliz

2- Krebs devri:

Piruvik asitten aktif asetik asit oluşumunu krebs devri tepkimeleri izler. 2 karbonlu olan asetik asit $\displaystyle C{{O}_{2}}$ ve $\displaystyle {{H}_{2}}O$ ‘ya parçalanır. Bu yola karbon yolu da denir. Çünkü burada organik moleküllerden $\displaystyle C{{O}_{2}}$ ayrılarak sonuçta bütün organik molekül parçalanır. Olay sonucunda çıkan $\displaystyle 6C{{O}_{2}}$ ‘ye karşılık hiç enerji üretilmez. Krebs devri karbohidratlar, yağlar ve proteinlerin solunumla parçalanmasında temel karbon yoludur.

Krebs devri

3- Elektron taşıma sistemi:

Hidrojen yolu. Organik bileşiklerdeki hidrojenin oksijenle birleşerek su meydana getirmesidir. Hidrojen ve atmosferden alman oksijen kolayca birleşerek su oluştururlar. Ancak bu esnada çok fazla enerji açığa çıkar. Hücre bu kadar fazla enerjiye dayanamaz. O nedenle solunum olayında bu gazların birleşmesi hayat için faydalı olabilecek bir şekilde düzenlenmiştir. Hidrojen oksijenle birdenbire değil de değişik basamaklardan geçtikten sonra birleşmektedir. Bu basamakları oluşturan moleküllere ETS adı verilir.

ETS’de görev alan bir grup enzim ve ko-enzimler Hidrojen atomunun elektronlarını tek başına veya protonla birlikte bir önceki enzimden alarak bir sonraki enzimin aktif bölgesine aktarır. Bu aktarma işleminde elektronlardaki enerjinin bir bölümü ATP moleküllü halinde tutularak depo edilir. Besinlerin parçalanması sonucu açığa çıkan bir çift hidrojen elektronunun ETS’den geçmesi sonucu 3ATP’lik enerji elde edilir.

Hidrojen basamaklardan geçerken enerji azar azar açığa çıkan ve ATP molekülleri içinde depo edilir. Hidrojen son olarak oksijenle birleşerek $\displaystyle {{H}_{2}}O$ oluşturur ve enerji açığa çıkarılması ile sona erer. Krebs devri ve ETS hücrede mitokondri denilen organellerde cereyan eder.