Ormanlar neden önemlidir? Ormanların sağladığı faydaların, korunması, yok edilmesindeki tehlikeler hakkında bilgi.
Ormanların Önemi ve Korunması
Orman genellikle ağaç ve orman altı çalılıklarıyla kaplı olan geniş bir alandır. Amazon yağmur ormanları gibi bazı büyük ormanlar binlerce yıldır varlıklarını sürdürmektedir, insanlar geniş orman alanlarını yok etmiştir, ancak bunların yerine yeni ağaçlar dikildiğinden günümüzde yeryüzünün beşte biri hâlâ ormanlarla kaplıdır.
Ormanlar kendilerine özgü bir çevre oluşturur. Yer seviyesinde genellikle gölgelik ve serindir, çünkü ağaçların yapraklan ormanı gölgeyle kaplar. Hava sakindir, çünkü ağaçlar dışarıdaki rüzgârı ormanın iç kesimlerine gelmeden keser. Gündüzleri serin geceleri de ılıktır. Bu yönüyle ormanlar vahşi yaşamın gelişmesi için uygun alanlardır.
Ormanların önemi
Ormanların önemli işlevleri vardır. Tüm yeşil bitkiler gibi ağaçlar da havadan karbondioksit alarak yerine oksijen verir. Bu nedenle ormanlar insanlar ve hayvanların ihtiyaç duydukları oksijenin temel kaynağıdır ve havadaki karbondioksit oranının da artmasını engeller. Karbondioksit miktarının artması küresel ısınmaya neden olur.
Ormanlar tüm yağmur suyunu çekerek belirli aralıklarla bir miktarını nehirlere geri veren dev bir sünger işlevi görür ve suyu içeride tutarak sellere de engel olurlar. Ormanlar aynca ‘ toprak erozyonunu önler, nehir ve göllerin alüvyonlarla dolmasını engellerler.
Ormanlar birçok hayvan için barınaktır ve yiyecek kaynağıdır. Yapraklar, çiçekler, meyveler, tohumlar, yemişler, böcekler, kuşlar ve kendilerinden daha büyük hayvanlar için yem olacak sincap ve fare gibi bazı küçük memeliler için temel besin kaynaklarıdır. Nemli orman toprağının kırkayaklar, böcekler, karıncalar ve birçok böceğin yumurta ve larvalarından oluşan kendine özgü canlıları vardır.
Ormanlar çok büyük çeşitliğe sahip önemli malların üretiminde de etkilidir. Dünyanın büyük bölümünde insanların gelirleriyle karşılayabildikleri tek yakıt türü olan odun, hâlâ enerjinin temel kaynağıdır. Odun ayrıca ev, gemi, kâğıt, paket, çit yapımında ve başka birçok farklı amaçla kullanılır. Ağaçlardan elde edilen meyve ve yemişler, yiyecek ve baharat olarak kullanılır. Orman aynca hem ev hem de sanayi amaçlı kullanılacak yağlar, şuruplar, reçineler, vernikler, boyalar, mantarlar, lifler, böcek ilaçları ve antibiyotik gibi ilaçların üretimi için gereken etkin maddeleri sağlar.
Ormanların yok olması
Her yıl dünya 3 milyar metre küp odun harcamaktadır. Britanya ve Batı Avrupa’nın kuzey bölgelerinde yaşayan halk, ağaçların çoğunu kesmiştir. Tropikal bölgelerde her geçen saniye bir futbol alanı büyüklüğünde orman yok olmaktadır.
Yağmur ormanlarının çoğu bereketsiz topraklarda oluşur. Toprağın bereketli olan kısımlarında bitkiler de barınır. Yağmur ormanları kesilerek yakıldığında geride kalan toprak çoğunlukla verimsiz olur ve uzun bir süre ekin yetişmesini sağlayacak niteliğe kavuşamaz. Toprak, tropik yağmurlar nedeniyle çok kolay yıkanarak alüvyonlarını nehir ve göllere akıtır. Bölge uzun vadede çöle dönüşebilir.
Ormanlar, özellikle de tropikal yağmur ormanları, çok fazla bitki ve hayvan türleri barındırır. Ormanlar bugünkü oranlarda kesilmeye devam edilirse 2020 yılında dünyada bulunan ormanların yarısı ve buna bağlı olarak dünyada yaşayan canlı türlerinin onda biri yok olacaktır. Bilim adamları ve diğer insanlar kampanyalar düzenleyerek dünyanın doğal kaynaklarının yok edilmesini önlemeye çalışmaktadır.
