Ünlü Amerikalı oyuncu ve yönetmen aynı zamanda son yüzyılın en iyi filmi kabul edilen Yurttaş Kane'(Citizen Kane) filminin hem oyuncusu hem de yönetmeni olan orson Welles’in hayatı ve eserleri hakkında bilgi.
Orson Welles – Yurttaş Kane (Citizen kane) filminden bir sahne
Orson Welles ABD’li sinema ve tiyatro yönetmeni, oyuncusu, yazarıdır. 6 Mayıs 1915’de Wisconsin Kenosha’da dünyaya gelmiştir. 10 Ekim 1985’de ise kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
Gezi için gittiği İrlanda’nın ünlü Gate Tiyatrosu’nda oynadı (1932-1933). Ülkesine dönünce Katherine Cornell tiyatro topluluğuna katıldı (1933-1934). Arkadaşı John Houseman ile New York’ta Mercury Tiyatro’yu kurdu (1937-1939). H.G. Wells’ den uyarladığı Dünyalar Savaşı adlı radyo oyunuyla (1938) bir anda Amerika’da tanındı. Hollywood’a çağrılan Orson Welles (1939), ilk filmi Citizen Kane‘i (Yurttaş Kane), RKO Stüdyosu’nda 1940 ortalarında başlayıp altı ayda bitirdi. Yönetip oynadığı ikinci filmi Magnificent Ambersons (Muhteşem Ambersonlar) 1942 ile yine büyük sanatsal başarı kazandıysa da yapımcılarla anlaşmazlığa düştü.
Hollywood’ da bir süre daha yönetmen ve oyuncu olarak etkinlik gösterdikten sonra 1940’ların sonlarında Avrupa’ya yerleşti. Son dönemini ülkesinde deney sinemaları işleterek, TV izlence ve reklamlarında görünerek geçirdi. Othello filmiyle 1952 Cannes Festivalinde büyük ödülü paylaştı.
Tiyatroda: Jül Sezar, Ayakkabıcının Bayramı, Dantonun Ölümü, İtalyan Hasır Şapkası, Faust, Ciddi Olmanın Önemi.
Başlıca filmleri: (yönetmen-oyuncu) The Stranger (Yabancı) 1945, The Lady From Shanghai (Şangaylı Kadın) 1947, Machbeth (1948), Confidential Report/Mr Arkadin (Gizli Rapor) 1955, Touch of Evil (Şeytanın Dokunuşu) 1958, The Trial (Duruşma) 1962, Chimes at Midnight/Falstaff (Geceyarısı Bacaları) 1966,
Oyuncu olarak : Jane Eyre (1944), Black Magic (Kara Büyü) 1946, The Third Man (Üçüncü Adam) 1949, The Black Rose (Kara Gül) 1950, Moby Dick( 1956), The Long Hot Summer (UzuK Sıcak Yaz) 1958, Compulsion (Zorlama) 1959, I Tartari (Tatarlar) 1961, A Man For All Seasons (Her Devrin Adamı) 1966.Treasure Island (Define Adası) 1972, Someone To Love (Sevecek Biri) 1982.
