Ortopiroksen Nedir? Ortopiroksen Mineralleri Hakkında Bilgi

Ortopiroksen nedir? Ortopiroksen mineralinin özellikleri nelerdir? Ortopiroksen mineralleri, yapısı hakkında kısaca bilgi.

Ortopiroksen

Ortopiroksen; piroksen ailesinden, korkayaçlar ile başkalaşım kayaçlarında ve göktaşlarında yeşil renkli, lifli ya da ince levhamsı kütleler halinde bulunan silikat minerallerinin ortak adıdır. Bu mineraller içerdikleri magnezyumun demire oranına göre ayırt edilir; kimyasal bileşimleri, katışıksız magnezyum silikat ( $\displaystyle MgSi{{O}_{3}}$ ) ile katışkısız demir silikat ( $\displaystyle FeSi{{O}_{3}}$ ) arasında değişir. Dizideki mineraller şunlardır:
enstatit % 0-10 Fe
bronzit % 10-30 Fe
hipersten % 30-50 Fe
ferrohipersten % 50-70 Fe
ölit % 70-90 Fe
ferrosilit % 90-100 Fe

Kuramsal uç üye olan ferrosilitin dışındaki tüm üyeler doğada bulunur. Magnezyum bakımından zengin üyelere ultrabazik korkayaçlarda, demir bakımından zengin üyelere ise başkalaşıma uğramış demirli tortullarda rastlanır. Ortopiroksenler noritin temel bileşenleri, şarnokit ve granülitin de tanıtıcı öğeleridir. Magnezyum bakımından zengin (yüzde 30’dan daha az demir) ortopiroksenler, olivin ile birlikte, göktaşlarında en yaygın rastlanan silikat mineralleridir; bunlar aynca kumlu göktaşlarının (kondrit) çoğunun temel, mezosideritlerin ve kalsiyum bakımından fakir kumsuz göktaşlarının (akondrit) önemli bileşenleridir.

Ortopiroksen dizi ortorombik sistemde (uzunlukları eşit olmayan, birbirine dik üç kristalografik eksen) kristalleşir. Ortopiroksene benzeyen ama monoklinal sistemde (uzunlukları eşit olmayan, bir yatık kesişimli üç kristalografik eksen) kristalleşen klinoenstatit-klinoferrosilit dizisine ise daha çok göktaşlarında (akondritler, kondritler ve mezosideritler) rastlanır.