Osmanlı Merkez Teşkilatındaki Dönemsel Değişmeler

0
Advertisement

600 yıl hüküm dürmüş Osmanlı’da merkez teşkilatında özellikle son dönemde olan değişmeler hakkında bilgiler

18. Yüzyıldaki Değişmeler

✓ I. Ahmet döneminde padişah ailesinin en yaşlı üyesinin tahta çıkması uygulaması başlatıldı.

✓ Padişahların tecrübe kazanmadan tahta geçmiş olmaları nedeniyle devlet adamlarının yönetimdeki etkinlikleri arttı. Divan toplantılarının veziriazamın konağında (Babıali) yapılmaya başlanması da veziriazamların yönetimdeki etkinliğinin artmasında etkili oldu.

Osmanlı Devleti 18. yüzyılda ilk kez batı tarzı ıslahatlar yaparak merkez ordusundaki aksaklılkları gidermek için topçu ocakları düzenlendi, kara ve deniz mühendishaneleri kuruldu, ulufe alım satımı yasaklandı. Batı tarzı Nizamı Cedit ordusu kuruldu.

19. Yüzyıldaki Değişmeler

Advertisement

II. Mahmut Dönemindeki Değişiklikler

✓ Divan Kurulu kaldırılarak yerine Avrupadaki uygulamalara benzer özellikler taşıyan Bakanlıklar (Nazırlıklar) kuruldu. Bakanlıklar kendi aralarında Dahiliye Nezareti (içişleri Bakanlığı) ve Hariciye Nezareti (Dışişleri Bakanlığı) olarak ayrıldı.

✓ Devlet memurlarının özlük işleri yeniden düzenlendi.

✓ Askerlik işlerinin düzenlenmesi için Dar-ı Şura-i Askeri kuruldu.

✓ Devlet kurumları ve toplum yapısındaki düzenlemeler için Meclis-i Vala-i Ahkam-ı Adliye kuruldu.

✓ Yönetim işlerini düzenlemek için Dar-ı Şura-yı Babıali meclisleri kuruldu.

Advertisement

Tanzimat Dönemindeki Değişiklikler

✓ Tanzimat Fermanı yayınlanarak Osmanlı padişahının yetkisinin üstünde kanun gücünün olduğu ilk kez kabul edildi.

✓ Meclis-i Ali-i Tanzimat Meclisi oluşturularak, yönetmelik hazırlama görevi bu meclise devredildi.

✓ Meclis-i Vala-i Ahkam-ı Adliye ile Meclis-i Ali-i Tanzimat birleştirilip yeni bir meclis haline getirildi.

✓ 1868’de Şura-i Devlet (Danıştay) ve Dıvan-ı Ahkam-ı Adliye (Yargıtay) kuruldu.

Meşrutiyet Dönemlerindeki Değişiklikler

✓ II. Abdülhamid tarafından 23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi ilan edilerek I. Meşrutiyet Dönemi başladı.

✓ Meşrutiyet yönetimine geçilmesi Osmanlı Devleti’ne parlamento kavramını kazandırdı.
✓ I. Meşrutiyet Dönemi’nde; üyeleri halk tarafından seçilen Mebusan Meclisi ve üyeleri padişah tarafından ömür boyu görevde kalmak üzere belirlenen Ayan Meclisi oluşturuldu. Mebusan Meclisi kanun hazırlama yetkisine sahip oldu. Hükümet ise padişaha karşı sorumlu tutuldu.

✓ 1877 – 1878 Osmanlı – Rus Savaşı sonrasında 14 Şubat 1878’de Mebusan Meclisi kapatılarak I. Meşrutiyet yönetimine son verildi.

✓ 1908′ de ikinci kez Meşrutiyet yönetimine geçildi.

✓ 1909’da Kanun-ı Esasi1 de yapılan değişiklikle Mebusan Meclisi, kanun yapmaya yetkili hale getirildi. Hükümeti denetleme ve değiştirme yetkisi Mebusan Mecli-si’ne verildi.

Advertisement

✓ II. Meşrutiyet döneminde çok partili meşrutiyet yönetimine geçildi.

II. Meşrutiyet döneminde İttihat ve Terakki Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Vatan ve Hürriyet Fırkası, Ahrar Fırkası gibi partiler faaliyet göstermişlerdir.


Leave A Reply