Parthia Tarihsel Bölgesi Nerededir?

0
Advertisement

Parthia tarihsel bölgesi nerededir? Parthia bölgesinde yaşanan tarihi olaylar ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı sayfamız.

Parthia, İran’da, kabaca bugünkü Horasan’a denk düşen tarihsel bölge. İÖ 247 – İS 224 arasında Part İmparatorluğu’nun topraklarını oluşturmuştur. Adının geçtiği en eski belge, Ahameniş hükümdarı I. Dareios’un (hd İÖ 522-486) Bisütun yazıtıdır. Ancak yazıtta bölgeden, Parsa’nın (Pers) söylenişindeki bir lehçe farklılığından kaynaklandığı sanılan Parthava adıyla söz edilir.
Parthia
Parthia’nın Ahameniş İmparatorluğu’nun bir satraplığına bağlı olduğu döneme ilişkin bilgi yoktur. Parthia, Büyük İskender döneminde Hyrkania ile birleştirildi. İskender’in ölümünden sonra iki bölge de Selevkos Krallığı’na bağlı bir eyalet oldu. 1. Selevkos (İÖ 312-281) ile 1. Antiokhos Soter (İÖ 281-261) dönemlerinde göçebe Parnilerin (Aparniler) Orta Asya’dan Parthia’ya geldikleri ve yerleşik nüfus içinde eridikleri sanılır.

Part İmparatorluğu’nun ilk yöneticisi I. Arsakes’in, Baktriane hükümdarı Didotos’a bağlı bir valiyken ayaklanarak batıda bu imparatorluğu kurduğu kabul edilir. Onun ardılları İÖ 200’de Hazar Denizinin güney kıyılarına egemen olmuştu. I. Mithradates (hd İÖ 171-138) ve II. Artabanos’un (hd İÖ 128-124) fetihleriyle, İran Platosunun tümü ile Dicle-Fırat Vadisi Partların denetimine girdi. Ama gerek kuzeydoğudaki göçebelerin akınları, gerekse Roma’nın yayılması imparatorluk için tehdit oluşturuyordu. Romalılara karşı IÖ 53’te Carrhae’de (bugün Harran) büyük bir zafer kazanan Partlar, sonradan başkentleri Ktesiphon’u kaybetmelerine karşın, Roma topraklarının doğuya doğru genişlemesini bir ölçüde engellemeyi başardılar. İlk Part başkentinin Dara olduğu sanılır. Sonraki başkentlerden biri de, bugünkü Damgan yakınlarında olduğu sanılan Hekatompylos’tu. İmparatorluğu yöneten soylular, Selevkosların kurduğu toplumsal örgütlerden başarıyla yararlandıkları gibi, bağlı krallıkların gelişmesine de olanak tanıdılar. Asya ile Yunan-Roma dünyası arasındaki ticaret yollarını denetleyerek edindikleri serveti bayındırlık işlerinde kullandılar. Gene de imparatorluk sıkı bir iç denetimden yoksundu; sonunda İran’ın güneyinde yerel bir hükümdar olan Ardeşir IS 224’te ayaklanarak Sasani İmparatorluğu’nu kurdu.


Leave A Reply