Protestanlık mezhebinin kurucu olan ünlü Alman din adamı olan Martin Luther’in hayatı ve felsefesi ile ilgili bilgiler.
Martin Luther, Alman ilahiyatçısı ve din reformcusu (Thüringen / Eisleben 1483 – ay.y. 1546). Erfurt Üniversitesi’nde ilahiyat, hukuk ve felsefe öğrenimi gördü. Bir süre felsefe öğretmeni olarak çalıştı. 1505’de Erfurt’ta Augustinusçuluğu yaymaya çalışan bir topluluğa katıldı. 1507’de papaz oldu.
1511’de Wittenberg Üniversitesi’nde ilahiyat doktoru unvanını kazandı. 1515’te Augustinusçuların piskopos yardımcılığı görevini üstlendi. Hıristiyanlığın temel sorunlarıyla ilgilendi, dua, çile gibi kurumların kaynağını araştırdı, bunları ilahiyat yöntemiyle açıklamaya çalıştı. Bütün Hıristiyanların birbirine eşit olduğu düşüncesinden hareketle Papalık’ın evrensel ve mutlak yetkisine karşı çıktı. İncil’in saptırıldığını ve Katolik Kilisesi’nin politik egemenlik aracına dönüştürüldüğünü ileri sürdü. Avrupa’nın özellikle Almanya’nın değişik bölgelerinde gezilere çıkarak düşüncelerini açıklayan konuşmalar yaptı. 13 Ekim 1517’de Papa X. Leo, kendi mührünü taşıyan af kağıtları (endüljans) satması ve vaazlar vermesi için Tetzel adlı keşişi Wittenberg’e gönderince, Martin Luther karşı çıkarak Wittenberg Kilisesi’nin kapışma düşünecelerini içeren ve reformların başlangıcı sayılan ünlü 95 tezini astı. 1518’de Papaya başvurarak dinle ilgili düşüncelerini, özellikle dinde bir yenileşmenin kaçınılmazlığını bildirdi. Papa, yazdığı karşılık yazısında ondan düşüncelerin bırakmasını isteyince, o da papanın yazısını (Exsurge Domine Papalık Fermanı) 1520’de, Wittenberg alanında yaktı. Papayla açıkça sürtüşmeye girmesi, afaroz edilmesine yol açtı.
1521’de yargılandığı İmparatorluk Diyeti önünde düşüncelerini değiştirmeyeceğini, doğru yolda olduğunu ve Hıristiyanlığın özüne uygun davrandığını ortaya attı. Cezalandırılacağını anlayınca Wartburg Şatosu’nda saklandı ve burada İncil’i Alman halk diline çevirdi. 1534’de biten bu çeviri toplumda büyük ilgi uyandırdı. Gizlice sürdürdüğü reform çalışmaları ve İncil çevirisi kısa zamanda çok sayıda yandaş kazanmasına ve yaşadığı dönemde Avrupa’nın yarısının Luther’ci olmasına neden oldu. Başlattığı reform hareketi ve Protestanlık mezhebi ölümünden sonra da yayıldı. Tüm yazıları, sonraları Von Luther’s Werken (Luther’in Eserleri, 1826-1857) adıyla 67 ciltte toplandı.
