Psikoloji nedir, psikolojinin alt dalları nelerdir? Psikolojinin alt dallarının çalışma alanları, isimleri, hakkında kısa bilgi.
PSİKOLOJİ VE PSİKOLOJİNİN ALT DALLARI
Psikoloji
insan ve hayvanların gözlenebilir ve ölçülebilir davranışlarını inceleyen pozitif bir bilimdir. Psikolojinin asıl konusu insan davranışlarıdır. Aynı zamanda psikoloji hayvan davranışlarını da inceler. Bunun nedeni insan davranışlarını daha anlayabilmek içindir.
PSİKOLOJİNİN ALT DALLARI
Bu alt dalların ortaya çıkışı, psikolojinin inceleme alanlarındaki uzmanlaşma ihtiyacından kaynaklanmıştır. Her bir dal kendi alanında daha detaylı bulguların ortaya çıkışını sağlamıştır. Psikolojinin alt dallarından bir kısmı uygulamaya dönüktür, (eğitim, endüstri, klinik, sosyal ve danışmanlık), Bir kısmı ise araştırmaya yöneliktir. (Gelişim, kişilik, deneysel, psikometri)
1. Eğitim Psikolojisi
Psikolojinin verilerinden yararlanarak eğitimin en iyi biçimde yapılabilmesi için gereken yöntemleri belirleyen ve bireylerin daha etkili bir biçimde öğrenmesini sağlamak için sınıf ortamının düzenlenmesi, öğrenme tekniklerinin belirlenmesi konularında incelemeler yapan psikoloji dalıdır.
2. Endüstri (Sanayi) Psikolojisi
Personel seçme ve yerleştirme, çalışanları güdüleyen şartları belirleme, hizmet içi eğitim sonuçlarını değerlendirme, çalışma ortamında insan ilişkilerini geliştirme gibi konularla ilgilenen psikoloji dalıdır. Endüstri psikolojisinde araştırma bulguları daha çok iş verimini artırmaya ve ticaret ilişkilerini geliştirmeye yöneliktir.
Bu alandaki psikologlar insanların kolayca kullanıp işletebilecekleri araç ve gereçler yapar veya bu konuda mühendisleri aydınlatıp yol gösterirler. Örneğin; uçakların uçuş göstergelerinin bulunduğu pilot odasının düzeni, bilgi danışma merkezleri ile uzay araçlarının içyapısını düzenleme gibi.
Ayrıca endüstri kuruluşlarında çalışan bireylerin işten doyum almalarını sağlamayı ve üretimde verimlilik düzeylerini tutabilmeyi amaçlayan çevresel, psikolojik ve sosyal düzenlemeler de getirir.
3. Klinik Psikolojisi
Davranışlarda ve kişiler arası ilişkilerde görülen aksamalar ve bunların giderilme yollarıyla ilgilenen psikoloji dalıdır. Klinik psikologlar, psikolojik rahatsızlığa çeşitli testlerle teşhis koyarlar ve psikolojik tekniklerle tedavi (psikoterapi gibi) yaparlar. Böylelikle ruh sağlığı yerinde olmadığından dolayı davranış bozukluğu gösteren bireylerin tedavisine çalışırlar.
Psikolojinin en geniş uzmanlık alanıdır. Bu alanda psikologlar ve psikiyatrisler birlikte çalışırlar. Psikiyatrisler tıp eğitimi gördüğü için hastalara ilaç yazabilme durumları söz konusudur.
4. Sosyal Psikoloji
Bireyin grup içindeki davranışlarını, tutumlarının gelişmesi ve değişmesini inceleyen psikoloji dalıdır. Bu psikoloji dalı insan davranışlarını ele alırken, bireyin içine bulunduğu sosyal çevreyi de dikkate alır. Buna göre sosyal psikologlar, bireyin gruptan etkilenmesi ve grubu etkilemesi ile ilgilenirler. Çünkü insan sosyal bir varlıktır, insanın kişiliği sosyal etkiler altında gelişir. Moda, kamuoyu, propaganda, liderlik, gruplar arası çatışma, uyma davranışı, ikna gibi konular sosyal psikolojinin inceleme alanına girer.
5. Danışmanlık Psikolojisi
Danışman psikologlar, normal sınırlar içinde kalan herhangi bir bireyin problemlerinin tanınmasına çalışırlar. Başka bir deyişle bireyin, yaşamının değişik yönleriyle ilgili kararlar vermesine yardımcı olabilecek bilgiler vermeyi ve yetenekleri doğrultusunda yol göstermeyi amaçlarlar. Klinik psikologlara göre daha hafif kişisel sorunlarla uğraşırlar. Örneğin; Okuldaki öğrencilerin problemleri, iş problemleri, evlilik uyumsuzlukları gibi konular danışmanlık psikolojisinin inceleme alanındadır. Ayrıca mesleki ve akademik sorunları olan bireylere danışmanlık yapar. Bunun için bir dizi test de uygulayabilirler.
6. Gelişim Psikolojisi
Doğumdan ölüme kadar yaşa bağlı olarak ortaya çıkan davranış değişmelerini inceleyen psikoloji dalıdır. Örneğin; konuşma özelliği hangi yollarda ne gibi gelişme gösterir? Duyu organları yaşın ilerlemesine bağlı olarak nasıl gelişir? Bireyin gelişmesinde çevrenin etkisi nedir?
7. Kişilik Psikolojisi
Bireylerin kendine özgü duygu, düşünce ve davranışları kişiliğini yansıtır. Kişilik psikolojisi, normal olan bireylerin temel kişilik özelliklerini, tiplerini, kişiliğinin ortaya çıkışını, gelişimini ve yapılaşmasını inceler.
Bireyin içe kapanık olma, sevecen olma, dürüst olma, gibi kişilik özellikleri bakımından incelenmesi gibi.
8. Deneysel Psikoloji
Duyum, algı, bellek, öğrenme, güdü gibi psikolojinin temel konularında ve davranışın fizyolojik temellerinin belirlenmesi gibi alanlarda inceleme yapar. Davranışın temel nedenlerini belirlemeyi amaçladığından dolayı, davranışların sebep-sonuç ilişkisini deneylerle inceler. Deneysel psikologlar çeşitli psikolojik bulguları uygulamaya (tedavi etme yerine) yönelik değil, davranışın temel ilkelerini bulma ve anlamaya yönelik çalışma yapar. (Deneyler hayvanlar üzerinde yapılır.)
9. Psikometri Psikoloji
Davranışın ölçülmesi ve değerlendirilmesine ilişkin ölçme araçlarının geliştirilmesi(testler), istatistik tekniklerinin psikolojiye uygulanması gibi konularla ilgilenen psikoloji dalıdır.
Psikometri psikologlar, özellikle yeni testlerin geliştirilmesi ve varolan testlerin kullanışlı hale gelmesi için çeşitli istatistik metotlardan yararlanırlar. Ayrıca klinik, okul, danışmanlık, sosyal ve endüstri psikolojisi gibi uygulama alanlarına çeşitli araçlar geliştirirler.
10. Fizyolojik Psikoloji
Biyolojik süreçlerin davranış üzerindeki etkisini inceleyen psikoloji dalıdır. İç salgıbezleri, hormonlar vs. davranışlarımızı etkiler.
11. Spor Psikolojisi
Psikoloji ilkelerinin, spor ortamına uygulanmasını içeren psikoloji dalıdır. Bu psikoloji dalı, performans artırma, bir yarışma öncesinde kaygı ve sonrasındaki başarısızlık duygusu ile nasıl baş edilebileceği konularında sporculara yardımcı olurlar; ayrıca, sporcuların yarışma hedeflerine amaçlarına yoğunlaşmalarına ve güdülenmelerine yardım ederler.
12. Öğrenme Psikolojisi
Bireyin nasıl öğrendiğini ve başkalarına nasıl öğretebileceğini açıklayan psikoloji dalıdır.
Kaynak – 2 (Özet)
Psikolojinin Alt Dalları;
Günümüzde psikolojinin alanı çok genişletilmiş, psikologlar arasında uzmanlaşma eğilimi güçlenmiştir. Bunun sonucu olarak psikolojide çeşitli alt dallar ortaya çıkmıştır
Psikolojinin başlıca uzmanlık alanları şöyledir:
Klinik Psikolojisi:
Davranış bozukluklarını tanıma,tedavi etme ve nedenlerini bilimsel olarak araştırmayı konu edinen psikoloji dalıdır.
Eğitim Psikolojisi:
Öğrenme ve öğrenme süreçlerini, psiko-sosyal yönleri ile inceleyen psikoloji dalıdır. Ayrıca okullarda öğrenme koşullarının düzenlenmesi ve danışmanlık gibi hizmetlerle ilgilenen okul psikolojisi de bir uzmanlık alanı olarak gelişmektedir.
Gelişim Psikolojisi:
Yaş değişmeleri ile ortaya çıkan davranış değişikliklerini inceleyen psikoloji dalıdır. Gelişim psikologları, döllenmeden ölüme kadar, yaşa bağlı olarak görülen davranış değişikliklerini inceler, daha çok sorunlu çocuklarla ilgilenir.
Sosyal Psikoloji:
Grup üyeliğinin, bireyin davranışları, tutumları ve inançları üzerindeki etkilerini konu edinen bir uzmanlık alanıdır.
Deneysel Psikoloji:
Duyum, algı, öğrenme, bellek, güdü ve davranışın fizyolojik temelleri gibi alanlarda incelemeler yaparak, davranışın temel nedenlerine ilişkin bilgi edinmeyi amaçlayan bir psikoloji alt dalıdır.
Danışmanlık Psikolojisi:
Mesleki ya da kişisel sorunları olan bireylere yardımcı olmayı amaçlayan psikoloji dalıdır.
Sanayi Psikolojisi:
Iş ve sanayi ortamlarında personel seçme, yerleştirme, danışmanlık, denetleme ve iş »erimi konularını inceieyen uzmanlık alanıdır. Kimi zaman, iş verimini arttırma ve işçi yeteneklerine daha uygun düşecek biçimde makinalarm yeniden tasarımı gibi sorunlarla da ilgilenir.
Psikometrik Psikoloji:
Test ve ölçek geliştirme, psikolojik verilerin çözümlenmesi için istatistiksel yöntem ve teknikler geliştirme ve bu konularda araştırmalar yapmakla ilgilenen psikoloji dalıdır.
