Semahat Geldiay kimdir ve ne yapmıştır? Ünlü Türk zoolog Semahat Geldiay’ın hayatı, biyografisi, çalışmaları ve araştırmaları hakkında bilgi.
Semahat Geldiay (1923 – 2003)
Cumhuriyet döneminde yetişmiş başarılı bilim insanlarından birisi de Semahat Geldiay’dır. O, özelikle sinir hormonları ve bunları salgılayan yapılar üzerinde araştırma yapmıştır. Semahat Geldiay 1923 yılında İzmir’de dünyaya gelmiştir. Daha sonra ailesi ile birlikte İstanbul’a gelen Semahat Geldiay, orada temel eğitimini aldıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nin Biyoloji Bölümüne girmiştir.
1942-1946 yılları arasında üniversiteki eğitimini başarıyla tamamlayan Semahat Geldiay, Cibali Orta Okulu’nda biyoloji öğretmeni olarak görevlendirilmiştir. Daha sonra İstanbul Kız Öğretmen Okulu’nda görev alan Semahat Geldiay, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nde boş bulunan asistan kadrosu için başvurdu ve başvurusu kabul edilerek, burada göreve başlamıştır. Semahat Geldiay o sırada zolooji dalında ders veren Alman hoca Hodgson’la çalışmıştır. Ancak o kendi yöntemini belirleyerek, hocasına bu konuda bilgi verdiğinde Hogson ona Amerika’dan burs sağlamıştır. Washington’a giderek çalışmalarını orada sürdüren Semahat Geldiay, sinir sistemi üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.
Uluslararası Tanınıyor
Omurgalı ve omurgasızların sinirsel hormon salgılarını karşılaştırmış ve hormon salınmasının kontrolünü belirlemeye gayret eden Semahat Geldiay’ın elde ettiği sonuçlar uluslararası ilgi görmüş ve bunlara birçok atıf yapılmıştır.
1960 yılında ülkesine dönen Geldiay Zooloji Kürsüsüne zooloji doçenti olarak atanmıştır. 1971 yılında Fullbright bursu ile tekrar Amerika’ya giden Semahat Geldiay, bir yıl ABD’de Seattle’daki Washington Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi olarak görev yapmıştır. Bu arada Montana State, California ve Berkeley Üniversitelerini de ziyaret etmiştir. Buralarda konusuyla ilgili konferanslar vermiştir.
Washington Üniversitesi’nde Zooloji Bölümü öğretim elemanlarından Dr. J. S. Edwards’la birlikte elektron mikroskobuyla beynin nörosekresyon hücrelerindeki hormon sentezi üzerinde çalışmıştır. Sinir hormonları sadece endokrinoloji açısından önem taşımaz, aynı zamanda filogeni açısından da önem taşımaktadır.
1967 yılında İzmir, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Biyoloji Bölümünde Bölüm Başkanı olarak görev almıştır. Yine aynı fakültede dekan yardımcılığı ve senato üyeliklerinde bulunmuştur.
1975 yılında TÜBİTAK bilim ödülü ile onurlandırılan Semahat Geldiay, çalışmalarını Sabire Karaçalı ile birlikte yürütmeye başlar ve özellikle de böcekler üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda olmak üzere NATO’dan Ege Üniversitesi’ne istediği elektron mikroskobunu aldırmış; onun orada biyoloji bölümündeki araştırmalarda kullanılmasını sağlamıştır.
Semahat Geldiay araştırmalarını, böcekler ve böceklerdeki hormonlar üzerinde yoğunlaştırmış ve böceklerin hormonlarının kontrolünün biyolojik esaslara dayandığım; onların hormonal dengelerini bozarak göstermiştir.
Semahat Geldiay 1987-1990 arasında Dr. S. N. Vischer’la birlikte Montana Üniversitesi adına böceklerin yiyeceklerindeki büyümeyi teşvik eden yiyecekleri ve bunların böceğin kontrolünde nasıl kullanıldığını incelemiştir.
Prof. Dr. Semahat Geldiay’ın araştırma konularında birçok makalesi vardır; birçok uluslararası toplantıya katılmıştır. 1990 yılında emekli olana kadar çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdüren Semahat Geldiay böceklerdeki salgı sistemi konusunda iz bırakanlardandır.
