Stuartlar Kimlerdir? Stuartlar Sülalesi Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Stuartlar kimlerdir? İngiltere’de hüküm süren Stuartlar sülalesinin fertleri, dönemlerindeki önemli olaylar, Stuartlar hakkında bilgi.

Mary-StuartStuartlar; 1371-1603 yılları arasında İskoçya’ da, 1603-1714 yılları arasında da İngiltere’de hüküm süren krallık sülalesidir.

XII. yy’da Fitzalain ailesinden Normandiyali bir soylu, İskoçya kralının yanında, sonradan ailenin soyadı olan Stewart (Stuart soyadının XVI. yy. ortasına kadar yazılışı) sanıyla göreve başladı. Soyundan gelenlerden biri 1315’te İskoçya kralı Robert I Bruce’un kızıyla evlendi ve oğlu 1371’de kral oldu. Elizabeth I Tudor’ un ölümünden sonra (1603) çocuğu olmadığı için, Mary Stuart’ın oğlu İskoçya kralı james VI, İngiltere kralı ja-mes I adıyla tahta çıktı, çünkü james IV Stuart’ın karısı olan büyük ninesi Margaret Tudor, Henry VII Tudor’un kızıydı.

james IV’ün torunu, Guiseli Mary ile james V’in kızı olan Mary Stuart (1542-1587), doğduktan sonra bir hafta sonra babası öldüğü için annesinin hükümdarlık naipliği altında saltanat sürdü. Valois hanedanının sarayında yetişen Mary Stuart orada çok parlak bir eğitim gördü. 1558’de Fransa kralının büyük oğlu François II ile evlendi, ama 1560’ta kocasınm ölümüyle yeniden dinsel kaynaşma içinde olan İskoçya’ya döndü. Calvin mezhebinden john Knox bir tür İskoç Protestanlığı olan Presbiteryenliği İskoçya’da hızla yayıyordu. Katolik kalan Mary bu koşullarda esnek davranmak zorunda kaldı. 1565’te bu kez İskoçyalı kuzeni Henry Stuart (Darnley lordu) ile evlendi ama iktidarı onunla paylaşmak istemeyince araları açıldı. Darnley kraliçenin gözdesi olan İtalyan Rizzio’yu (ya da Riccio) öldürttü (1566) ama kendisi de ertesi yıl Bothwell kontu tarafından öldürüldü. Mary, bu kez Bothwell kontuyla evlendi; ama tören Protestan kurallarına göre yapıldığı için Katoliklerle Protestanlar arasında bir skandala yol açtı. Mary Stuart soyluların ayaklanmasıyla oğlu james VI lehine tahttan çekilmek zorunda kaldı (1567) ve İngiltere kraliçesi Elizabeth’in yanına sığındı. Ama Elizabeth’e karşı düzenlenen komploya karışan Mary’yi Elizabeth 18 yıl boyunca tutuklu olarak alıkoydu. Mary’ yi kurtarmak için yapılan bütün girişimler başarısızlıkla sonuçlandı ve ölüm cezasına çarptırılan Mary’nin kafası kesildi.

Mary Stuart’ın oğlu İskoçya kralı james IV (1566-1625), 1603’te james I adıyla İngiltere kralı oldu. Kralı ve Parlamento’yu devirmek için Katoliklerin giriştikleri ve başarısızlıkla sonuçlanan komplo (1605), etkileri giderek azalan Katoliklere karşı cezalandırmaları hızlandırdı. Bu nedenle james I’in izlediği dış siyaset İngilizlerin büyük çoğunluğunu kızdırdı. Mali açıdan sağlam bir durum gerçekleştiremediği gibi, tam tersine Elizabeth I tarafından bırakılmış borçları artırdı. Yaşamının sonlarına doğru yönetimi, İngiltere’nin gözünde keyfe bağlı yönetimin simgesi olarak görünen ve siyasal yetersizliği kesin olarak kabul edilen Buckingham dükü Villiers’e bıraktı.

İngiliz tahtmda hakkı olan kuzini Arabella Stuart’ın (1575-1615) Henry VII Tudor’un soyundan gelen William Seymour ile evlenmesi (1610) onları güçlendirdi. Kral tarafından Londra Kulesi’nde hapsettirilen Arabella orada delirerek öldü.

Advertisement

İngiliz Devrimi, idam edilen james Fin oğlu Charles I’in hükümdarlık döneminde patlak verdi. Kısa süren cumhuriyetçi bir dönemden sonra (1649 -1660) Charles I’in oğlu Charles II tahta çıktı (1660), 1685’te kardeşi James II onun yerine geçti.

HANNOVERLERİN TAHTA ÇIKIŞI

İkinci İngiliz Devrimi’yle, 1688’de James II’nin kızı, Protestan ve Hollanda stathouder’i Nassaulu Willem I’in eşi olan Mary II Stuart (1662-1695) tahta çıktı.

William III’ün ölümüyle (1702), Mary’ nin kızkardeşi Anne Stuart (1664 -1714) kraliçe oldu. Danimarka kralının kardeşi prens Georg ile evlendi (1683). Hükümdarlık döneminde İs-koçya’yla İngiltere’nin tek krallık haline gelmesini öngören Birleşme Yasası imzalandı ve böylece Büyük Britanya Birleşik Krallığı doğdu. Anne öldüğünde, çocuğu olmadığı için ve James Edward Stuart’ın (1688-1766) hükümdar olması Katolik olduğundan engellendiği için, taht kadınlar tarafından Stuartlarm soyundan gelen Hannover sülalesinin Protestan soyuna geçti ve Hannover seçicisi Georg Braunschweig – Lüneburg, George I adıyla kral oldu.

XVIII. yy’da Stuartlar İngiliz tahtını yeniden ele geçirmek için birçok girişimde bulundular. James III adıyla tanınan James Edward ve oğlu Charles Edward (1720-1788), Fransa’nın desteğiyle birçok kez İngiltere’ye ayak bastılar, ama hiçbir zaman oralarda sürekli olarak yerleşmeyi ve tahtı sarsmayı başaramadüar. Avusturya Veraset savaşmdan sonra İtalya’ya yerleşen Stuartların soyları 1807’de, james Edward’in ikinci oğlu olan ve “York Kardinali” denen Henry Benedict ile son buldu.

Advertisement


Leave A Reply