Türk Yazı Dilinin Tarihi Gelişimi

0
Advertisement

Türk yazı dilinin tarih boyunca gelişimi nasıl olmuştur? Kısaca açıklaması. İlk, ana, eski, orta ve batı Türkçe devresi hakkında bilgi.

TÜRK YAZI DİLİNİN TARİHİ GELİŞMESİ

Yazı dilinin tarihi gelişmesini kısaca şöyle açıklayabiliriz.

► 1) İlk Türkçe Devresi: Altay dilleri ailesiyle buluştuğu devre.

► 2) Ana Türkçe Devresi: Türkçe’nin Yakut ve Çuvaş Türkçesi ile buluştuğu karanlık devredir.

► 3) Eski Türkçe Devresi: Türkçe’nin, 6-11. Yüzyıllar arasında Köktürk Türkçesi ve Uygur Türkçesini içine alan bir devresidir.

Advertisement

En önemli eserleri, Orhun Abideleriyle Sekiz Yükmek, Altun Yaruk… gibi Uygur metinleridir.

► 4) Orta Türkçe Devresi: Bu devre eski Türkçe’den Batı Türkçesi’ne bir geçiş devresidir. 11-15. yüzyıllar arasını kapsar. Bu dönemde Türkler Orta Asya’dan kuzeye ve batıya doğru göç etmişlerdir. Yeni yurtlar edinen Türkler yeni kültür merkezleri kurarlar. Böylece eski Türkçe devresi sona ermiş ve ortaya iki yazı dili çıkmıştır.

a) Kuzey-Doğu Türkçesi

b) Batı Türkçesi

Bu yazı dilleri eski Türkçe’nin devamı gibidir. İlk İslami Türkçe eserlerin yazılmasından başlayarak yeni edebi Türk şivelerinin tamamlanmasına kadar sürer.

Bu devrede yazüan ve Türk dilinin özelliklerini yansıtan ilk İslami eserlerimiz şunlardır:

Advertisement

1- Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lugatı’t-Türk’ü (1072)

2- Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig’i (1069-1070)

3- Edip Ahmet Yükneki’nin Atebetü’l Hakayık’ı (12. Y.Y.)

► 5) Batı Türkçesi (Oğuz Türkçesi)

Orta Asya’dan göç eden Türkler; İran, Irak, Suriye, Anadolu ve Rumeli’ye yerleştiler. Selçuklular döneminden bugüne kadar aralıksız eser verdiler.

Batı Türkçesi de iki kola ayrılmıştır.

1- Doğu Oğuzcası (Azeri Şivesi):

Azerbaycan, Doğu Anadolu, Kafkasya ve

Kuzey Irak sahasını içine alır. Osmanlı Şivesi ile arasındaki farklar az olup daha ziyade konuşma dilinde kalmıştır. İki yazı dili olacak kadar olmamıştır.

2- Batı Oğuzcası:

a) Eski Anadolu Türkçesi: 13. ve 15. yüzyıllar arasında olup eski Türkçe’nin izlerini taşır.

Advertisement

b) Osmanlıca: 16.ve 20. yüzyıllar arasında olup Bata Türkçesi’nin ikinci devresini oluşturur. Arapça ve Farsça unsurların dilimize yoğun bir şekilde girdiği bir devredir.

c) Türkiye Türkçesi: 1908 yıllarından itibaren başlayan bir yazı dili devresidir. Bu devrede Arapça ve Farsça tamlamalar atılmıştır.

Genç Kalemler Dergisi’nin dilde sadeleşme hareketiyle bu dönemde konuşma dili ve yazıl dili arasındaki farklılıklar aza indirilmiştir. Daha sonra 1932’de çalışmalarına başlayan Türk Dil Kurumu’nun gayretlerine yazar ve şairlerimizin çalışmaları da katılınca bugünkü sonuca ulaşılmıştır.


Leave A Reply