Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ne zaman ve nasıl açılmıştır? 23 Nisan 12920 TBMM açılışı, önemi ile ilgili yazı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı
Mustafa Kemal, İstanbul’daki Mebuslar Meclisi’nin er ya da geç kapatılacağını biliyordu. Bunun için, meclis çalışmalarını Ankara’da sürdürmek üzere gereken önlemleri aldırmıştı. 22 Nisan 1920 günü halka duyurulmak üzere valiliklere bir genelge gönderdi.
23 Nisan 1920 Cuma günü başta Mustafa Kemal olmak üzere, milletvekilleri. Meclis binasına geldiler. Halk ve askerlerin bulunduğu açılış töreninde vatan ve ulusun kurtuluşu için dua edildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi en yaşlı üye Sinop milletvekili Şerif Bey’in başkanlığında toplandı. Ulusumuzun içte ve dışta bağımsızlığı, kendi yazgısını kendi yaptığı yönetime başladığı, bütün dünyaya duyuruldu. Mecliste ilk sözü Mustafa Kemal almış, meclisin yetkilerini, yapılacak işleri anlatmış ve belgeler okuyarak Mondros silâh, bırakma anlaşmasından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışına kadar olan bütün olayları birer birer anlatmıştı. 23/24 Nisan 1920 günleri de konuşma yapan Mustafa Kemal Meclise bir önerge vererek, bunda:
“Yeni bir hükümet kurulmasını, Mecliste bulunan milletvekillerinin ulusun yazgısını değiştirecek karara sahip olduğunu, bunun üstünde başka bir kuvvetin olamayacağını, bütün yönetim işlerini yürütebileceğini, Meclis Başkanının bu topluluğun içinden seçilmesi gerektiğini”, savunmuştur. Meclis bu önergeyi aynen kabul etmiş ve Türkiye’nin ilk anayasasını saptamıştır. Bundan sonra Meclis Başkanlığı’na Mustafa Kemal seçilerek, vatanın ve ulusun kurtuluşu için çalışmalara başlanıldı.
Mustafa Kemal, önce Ankara’daki Tarım Okulu’nda, daha sonra Ankara istasyonunun yanındaki binada, en son Ankara Belediyesi’nin aldığı Çankaya’daki köşkte kalmıştır.
Meclis, 2 Mayıs 1920’de kabul ettiği bir kanımla hükümet kurma yetkisi kanunu çıkartmış ve bu suretle Ankara’da bir hükümet kurulması sağlanmıştır. Fevzi Paşa hükümet başkanı seçilmiş, Albay İsmet de Genelkurmay Başkanı olmuştu. Mustafa Kemal de Ulusal Türk devletinin başı olarak görev yapıyordu.
İstanbul Hükümeti, Türk ulusal bütünlüğünü bozmak için her çareye başvuruyor, geniş ve cahil halk toplulukları arasında yaptığı yıkıcı çalışmalarla, yer yer ayaklanmalar için ön ayak oluyordu. Mustafa Kemal bu ayaklanmalara karşı büyük uğraş veriyordu.
TBMM’nin Açıldıktan Sonraki İlk Çalışmaları
Meclis Nedir? Sözlük Anlamı
“Meclis”
1. Bir konuyu konuşmak veya görüşmek için yapılan toplantı
2. Bu toplantının yapıldığı yer, şûra
3. Bir konuyu konuşmak veya görüşmek için bir araya gelmiş kimseler topluluğu
“Yemekten sonra meclis gruplara ayrılmıştı.” – P. Safa
4. Dostlar toplantısı
“Meclisi aranan, hoşsohbet, coşkulu, şair ruhlu bir insandı.” – H. Taner
- “meclis kurmak ”
birkaç kişi konuşmak veya eğlenmek için toplanmak
“Nihayet bir akşam bütün ihtiyarlar, kadın erkek meclis kurar, ahenge başlarlarmış.” – H. E. Adıvar - “meclis araştırması”
Belli bir konuda Türkiye Büyük Millet Meclisinde bilgi edinmek için yapılan inceleme - “idare meclisi ”
Yönetim kurulu - “rakı meclisi ”
Rakı veya başka içki içilip yemekler, mezeler yiyerek vakit geçirilen, çalınıp söylenerek eğlenilen toplantı, rakı âlemi - “yasama meclisi ”
Parlemento - “ihtiyar meclisi ”
İhtiyar heyeti - “aile meclisi ”
Aile bireylerinin ortak görüşlerini belirleyen ve yerine getiren heyet
“Kocasından ayrılacakmış, gece karar vermişler, aile meclisi toplanmış.” – T. Dursun K - “belediye meclisi ”
Belediye tüzel kişiliğine tanınan yetkileri kendinde toplayan organ - “köy ihtiyar meclisi ”
Köy ihtiyar heyeti - “millet meclisi ”
1. Milletvekillerinin oluşturduğu kurul
“Yola birlikte ve aynı amaç için çıkmış insanlardan kurulu bir gerçek millet meclisi vardı.” – T. Buğra
2. Bu kurulun toplandığı yapı - “danışma meclisi ”
1982 Anayasasını hazırlayan ve Kurucu Meclisi oluşturan organlardan biri
