Türkiye’deki Akarsu Havzaları ve Özellikleri (Açık Kapalı Havzalarımız)

0
Advertisement

Türkiye’deki akarsu havzaları nelerdir, isimleri ve haritası, yerleri. Açık ve kapalı akarsu havzaları ve özellikleri hakkında bilgi.

Türkiye’deki Akarsu Havzaları

Havza: Bütün kollan ile beraber bir akarsuyun suyunu topladığı alana denir. Topladıkları suyu denize ulaştıran akarsulara Açık havza, bir göle dökülüyorsa yada kara içinde kuruyup kayboluyorsa Kapalı havza denir. Türkiye akarsularının büyük bir kısmı açık havza özelliğindedir. Ancak iç bölgelerdeki bazı küçük akarsuların havzası kapalıdır.

Türkiye'deki Akarsu Havzaları

a) Açık havza akarsularımız

Karadeniz’e dökülen; Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Bartın çayı, Filyos çayı ve Sakarya ırmağı.

Akdeniz’e dökülen; Asi, Ceyhan, Seyhan, Göksu; Aksu, Manavgat çayı, Eşen çayı ve Dalaman çayı.

Ege Denizine dökülen; B.Menderes, K.Menderes, Gediz, Bakırçay ve Meriç ırmağı Basra Körfezine dökülen; Fırat ve Dicle

Advertisement

b) Kapalı havzalarımız

İç bölgelerdeki bazı küçük akarsular az yağışla beslenmelerinden dolayı cılızdır, ayrıca denize paralel olarak uzanan sıradağların varlığı bu akarsuların denize ulaşmasını engelleyerek kapalı havzaların oluşmasına neden olmuştur. İç Anadolu bölgesi yurdumuzun en geniş kapalı havzasıdır. Bu durumun nedeni etrafının yüksek dağlarla çevrili olması ve yağış azlığıdır. Başlıca kapalı havzalarımız.

İç Anadolu Kapalı Havzaları

Çok sayıda kapalı havzanın yer aldığı iç Anadolu kapalı havzalarının oluşumunda yerşekilleri ve iklim etkili olmuştur. İç Anadolu’da yer alan büyük kapalı havzalar;

  • * Konya kapalı havzası
  • * Tuz Gölü kapalı havzası
  • * Akşehir-Eber kapalı havzası

Tuz gölü kapalı havzası; Kırkdelik, insuyu gibi bazı küçük dereler bu göle dökülür.

Konya kapalı havzası; Beyşehir gölünden kaynağını alan Çarşamba deresi Konya ovasına dökülür.

Göller yöresi kapalı havzası

Bu havzaların oluşmasında en önemli faktörler yerşekilleri ve arazi yapısıdır (kalker). Bu yöredeki Acığöl, Burdur, Salda, Yarışlı kapalı havzalardır.

Bazı göller ise kapalı havza gibi görünse de fazla sularını yeraltından denize ulaştırırlar ve açık havzaya sahiptirler. Bunların başlıcaları Eğirdir, Kovada, Beyşehir gölleridir.

Advertisement

Afyon-Akarçay kapalı havzası; Sultan dağlan ve çevresinden gelen dereler Akşehir ve Eber gölerine dökülür.

• Van Gölü kapalı havzası; 

Nemrut Dağı’ndan çıkan lavların Dicle Nehri’ne giden bir gideğenin önünü kapatmasıyla oluşmuş, Türkiye’nin büyük kapalı havzalarındandır.

Hazar gölü kapalı havzası; Kaynaklarını Doğu Anadolu bölgesinden alan Aras ve Kura ırmakları Ermenistan ve Azerbaycan üzerinden Hazar gölüne dökülür.

Örnek:

Denize ulaşan akarsuların havzalarına açık havza, denize ulaşmayanlarınkine ise kapalı havza denir. Aşağıdakilerin hangisinde, açık havzalı ve kapalı havzalı iki akarsu doğru olarak verilmiştir?

A) Açık havzalı → Aras  / Kapalı havza → Susurluk
B) Açık havzalı → Sakarya / Kapalı havza → Aras
C) Açık havzalı → Çoruh / Kapalı havza → Sakarya
D) Açık havzalı → Sakarya / Kapalı havza → Susurluk
E) Açık havzalı → Aras / Kapalı havza →  Çoruh
CEVAP: B


Leave A Reply