Büyük Türk romancı ve yazarlarından olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu hayatı ve eserleri hakkında bilgiler. Yakup Kadri Karaosmanoğlu kimdir?
Yakup Kadri Karaosmanoğlu (27 Mart 1889, Kahire, Mısır – 13 Aralık 1974, Ankara)
En büyük romancılarımızdan biridir. Manisa’nın eski bir ailesi olan Karaosmanoğulları’ndan Abdülkadir Bey’in oğludur. Kahire’de doğdu. İlkokulu Manisa’da okudu, orta öğrenimini İzmir’de yaptı. Bir ara ailesiyle Mısır’a gitti, orada bir Fransız kolejine devam etti.
Yakup Kadri, 1908’den sonra kurulan Fecr-i Atî edebî topluluğuna katıldı, nesirleriyle, hikayeleriyle hemen dikkati çekti. Mütareke yıllarında «İkdam» gazetesinin başyazarlığını yaptı. 1922’de yayınladığı «Nur Baba» adlı romanı, Bektaşilik tarikatinin son devirlerde aldığı şekli ve iç yüzünü göstermesi bakımından Bektaşilerin yazar aleyhine düşmanlıklarına yol açtı, epey gürültü kopardı. Bu eser, aynı yıl içinde Kemal-Filim hesabına Muhsin Ertuğrul tarafından, «Boğaziçi Esrarı» adı altında filme çekildi.
Yakup Kadri, ilk hikâyelerinden sonra, Mütareke yıllarının İstanbul’unu tasvir eden «Sodom ve Gomorre» romanında olsun, «Rahmet» adı altında topladığı hikayelerinde olsun, o günkü toplumu acı acı tenkit etmekten geri kalmıyordu. Bir töre ve çevre romanı olan «Kiralık Konak» ta, hele Kurtuluş Savaşı günlerinde köylülerle aydınlar arasındaki uçurumu bütün acılığı ile gösteren «Yaban» da gerçeği olanca çıplaklığı ile tasvir ediyordu. Bu da, kendi aleyhinde fikirler uyanmasına yol açtı.
İkinci devre Millet Meclisi’ne Mardin’den milletvekili seçilen Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya ve arkadaşları ile «Kadro» dergisini kurdu. Daha sonra Tiran (Arnavutluk), Prag (Çekoslovakya), Bern (İsviçre) elçiliklerinde bulundu. Tahran büyükelçisi oldu. 1957’de girdiği seçimleri kazanamadı.
Gerek «Millî Savaş hikâyeleri» nde, gerek Atatürk üzerine yazdığı ve tarzının en güzel eseri olan monografyasında ateşli bir milliyetçi olan Karaosmanoğlu, bütün eserlerinde toplumun bin bir derdi üzerine eğilen bir yazardır. Üslûbu son derece hareketli, duygulu, tahlilleri gayet derin, canlıdır. İçe dönük, ıstıraplı bir gözlemcidir. Romanlarında, hikâyelerinde üslûp sahibi sayılı yazarlardan biridir. Türkçe’nin büyük ustalarındandır. Fıkra, hikâye, roman, tiyatro ve hâtıra tarzında eserler vermiştir.
Kaynak 2
Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Çağımızın en ünlü Türk romancılarındandır. 1889’da Mısır’da Kahire şehrinde doğdu. Ailece Manisalıdırlar. Altı yaşında iken annesiyle, babasıyla birlikte yurda geldi. Ortaöğreniminin bir kısmını Manisa’da, bir kısmını da İzmir’de yaptı. Yeniden Mısır’a döndüklerinden öğrenimini orada bir Fransız lisesinde tamamladı. 1908’de yurda dönüp İstanbul’da yerleşti. Gazetelerde çalışırken bir yandan da liselerde felsefe, edebiyat dersleri okutuyordu. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’ya geçti.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu 1924’te milletvekili seçildi. 1934’ten sonra yirmi yıl kadar Arnavutluk, Çekoslovakya, Hollanda, İsviçre, İran’da elçi olarak bulundu. 1954’te emekliye ayrılıp Ankara’ ya yerleşti. Kurucu Meclis üyeliğinde, daha sonra yeniden milletvekilliğinde bulundu. Daha sonra Anadolu Ajansı yönetim kurulu başkanlığı da yaptı.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebiyat hayatına, 1909’da, Fecr-i Ati edebiyat topluluğunda başlamıştı. İlk eserleri romantik hikayeler, nesir biçiminde yazılmış şiirlerdi. Kısa bir süre sonra realizme (gerçekçiliğe) yöneldi, romanlarındaki bütün kişileri, konuları yurt, ulus gerçeklerinden aldı.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Kurtuluş Savaşı yıllarının destansal havasını yansıtan romanlar da yazdı. Romanları roman tekniği bakımından mükemmel olduğu kadar dil, anlatım, fikirler, tezler (ana davalar, görüşler, olaylarla kişileri özel açılardan inceleyişler) bakımından da üstün bir nitelik taşır.
Romanları başta olmak üzere, hikayelerinde, daha başka çeşitli yazılarında kullandığı duru, sağlam yapılı dil günümüz Türkçe’sinin gelişmesine büyük ölçüde yardım etmiştir.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun deneme, makale, tiyatro, anı, gezi notları, roman, hikaye türlerinde birbirinden değerli pek çok eseri vardır. Başlıcaları şunlardır:
- Romanları : Yaban; Bir Sürgün; Kiralık Konak; Hüküm Gecesi; Ankara; Nurbaba; Panorama.
- Hikaye kitapları : Bir Serencam; Rahmet; Milli Savaş Hikayeleri.
- Nesir biçiminde şiirleri : Erenlerin Bağından; Okun Ucundan.
- Anıları, gezi notları : Zoraki Diplomat; Anamın Kitabı; Vatan Yolunda.
- İncelemeleri : Atatürk; Ahmet Haşim.
- Makaleleri, denemeleri : Ergenekon.
- Tiyatro eseri : Mağara.
