Türk tarihin en tartışmalı adaları olan Ege Denizinde yer alan ve günümüzde Yunanistan’a ait olan oniki adalar hakkında genel bilgiler.
Ege Denizi’nin güney doğusunda, Türkiye kıyılarının çok yakınında, bir adalar topluluğudur. Samos ile Rodos arasında yer alan bu adalar topluluğu Sporatlar’ın güney bölümünü meydana getirirler. Yüzölçümlerinin toplamı 1.244 kilometrekareyi bulan bu adalar idare bakımından Rodos’a, dolayısı ile Yunanistan’a bağlıdır.
Oniki Ada şu adalardan meydana gelmiştir: Astropalya, Kalimnos, Kaşot, Kerpe (Karpathos), Harki (Khanke), İstanköy (Kos), Leros, Lipsos, İncirli (Nisiros), Patmos, Sömbeki (Simi), Tilos (Piskopi).
Bunlardan Kaşot ve Kerpe adaları Rodos’la Girit arasındadır. İstanköy, Anadolu’nun Kerme Körfezi ağzında, Bodrum ve Datça yarımadalarının arasında, Sömbeki de Datça Yarımadası’nın güneyindedir. İncirli’nin gayet volkanik arazisi vardır. Leros da İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından bir deniz üssü olarak kullanılmıştır.
Bu adalarda, genel olarak, Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık geçer. Yağışlar kış çevresinde toplanmıştır. Bunun sonucu olarak da Oniki Ada’da Akdeniz iklimine özgü üzüm, turunçgiller, zeytin gibi bitkiler yetişir. Bunlardan şarap, zeytinyağı küçük yapımevlerinde işlenerek elde edilir.
Oniki Ada uzun zaman Türk egemenliğinde kaldıktan sonra 1912’de İtalya tarafından işgal edilmişti. Rodos’la birlikte Oniki Ada siyasi durumları belli olmadan, Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine İtalyanlar’ın elinde kaldı, sonra da, Lozan Antlaşması gereğince, 1923’te, İtalya’ ya bırakıldı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra da, Menteşe kıyıları önlerindeki Meis Adası ile birlikte, İtalya tarafından Yunanistan’a verildi.
