İslamda faiz nedir? İslama göre faiz haram mıdır? Hangi durumlar faiz olarak kabul edilir? İslamiyette faiz hakkında bilgi.
Faiz; Faiz lügatta, ribâ kelimesinin karşılığı olarak “fazlalık” manasına gelir. İslâm ıstılahında ise; aynı cins malların birbiri ile karşılıklı satışında şart koşulan bir fazlalık demektir. Mesela on gram ağırlığındaki bir altını onbir grama satmak gibi.
Faiz yani ribâ İslâm dininde kesinlikle haramdır. Bakara Sûresi’nin 275’inci ayetinde: “O kimseler ki, ribayı yerler. Onlar (yerlerinden) ancak şeytanın çarpmış olduğu, delirmiş bir şahıs gibi kalkarlar. Bu ise onların; ‘alış veriş muamelesi tıpkı ribâ gibidir’ demeleri yüzündendir. Halbuki Allah alış verişi helal, ribayı haram kılmıştır.” buyurulur.
Faiz ferdî ve içtimaî hayatı sarsan, helal rızık kazanmayı önleyen, yardımlaşma ve kardeşliği baltalayan, insanları daimi bir huzursuzluğa sevkeden büyük bir felakettir. Faizle emniyet, güven ve meşru ticarî muameleler kökünden yıkılır.
Faizin azı da çoğu gibi haramdır. Malî muamelelerini faiz sistemi üzerine kuranlar mutlak surette zarara uğrayacak, neticede mahvolup gideceklerdir.
İslâm’da ticaret helaldir. Sadaka ve borç verme müessesesi vardır. Bunlar karşılıklı saygı, sevgi ve kardeşliğin gereğidir. İhtiyaç içinde olan bir insana, zerrece acımadan, belli bir süre ile ve faizle para vermek ne kadar büyük bir günahtır. Faizle para veya mal alan kişi onu ödeyemeyince yeniden borçlanacak, her geçen gün zararı büyüyecektir. Üstelik faiz almak da vermek kadar günahtır.
İslâm faizin her türlüsünü yasak etmiş, insanların kendi aralarında meşru şirketler kurarak ortaklık yapmalarını, her halükârda kâr ve zarara ortak olmalarını istemiştir. Bir müslüman diğerine faizle para veremez. Ancak elinde bulundurduğu sermayeyi diğer bir şahsa vererek bunu işletmesini, işin neticesinde kâr ve zarara ortak olacaklarını bildirebilir. Bunun da çeşitli şekil ve usulleri vardır. Mesela ortaklıklarda, ortaklardan biri için önceden belli bir miktar para kararlaştırılmaz. Ziyan çalışana aittir şartını koymak caiz değildir.
Faiz gibi haram bir işle bilhassa Yahudiler çok uğraşır ve bu vesileyle yoksul insanların sırtından büyük paralar kazanırlar. Ne yazık ki bugün dünya ticaretini ve bankacılık müessesesinin büyük bir kısmına onlar hakim olmuşlar, bütün dünyaya faizciliği (tefeciliği) yaymışlardır.
Peygamberimiz faizin her türlüsünü yasak etmiştir. Ancak meşru alış veriş, ortaklık, sadaka ve borç vermek gibi insani müesseseler caiz ve faydalıdır.
