Sosyal hayatı düzenleyen kurallar nelerdir? Toplumsal hayat kuralları nelerdir, maddeler halinde ve özellikleri kısaca anlatımı.
Sosyal Düzen Kuralları
Toplumsal kuralları beş grupta toplamak mümkün.
1. Din kuralları
2. Ahlak kuralları
3. Görgü kuralları
4. Örf ve adet kuralları
5. Hukuk kuralları
Bu kurallar da yazılı kurallar ve yazısız kurallar olmak üzere iki grupta toplanır. • Yazılı kurallar; hukuk kurallarıdır; yani yasalardır. Yazılı kurallara aykırı davranışta bulunanlar devlet tarafından cezalandırılırlar. Yazısız kurallar; ahlak, din, örf, adet ve görgü kurallarıdır. Yazısız kurallara aykırı davranışta bulunanlar toplumdaki diğer kişiler tarafından ayıplanır, kınanırlar.
Toplumsal düzeni sağlayan din, ahlak, görgü, örf ve adet, hukuk kuralları bir taraftan bireylerin hak ve hürriyetlerini kullanmalarına ortam hazırlar; diğer taraftan da onların hak ve hürriyetlerini sınırlar, ödevler ve sorumluluklar yükler. Unutulmamalıdır ki her düzende bir sınırlama vardır. Bu durum toplumsal hayatın doğal bir sonucudur. Önemli olan, bireysel yarar ile toplumsal yarar arasında bir dengenin sağlanmasıdır.
1. Din Kuralları: Din kurallarının kaynağı ilahidir. Yaptırımı manevidir.
2. Ahlak Kuralları: Hangi davranışların iyi, hangilerinin kötü olduğunu belirler; iyi olanın yapılmasını, kötü olanın yapılmamasını ister. Vicdani ölçülere göre değerlendirilir.
3. Görgü Kuralları: Kişilerin konuşma, yemek yeme, oturma, giyinme tarzlarını gösterir; tören, vb. durumlarda nasıl hareket edeceklerini belirler.
4. Örf ve Adet Kuralları: Güçlü değerler içeren kurallara örf denilir. Gelinlerin aile büyüklerinin yanında çocuk sevmemesi, mezarlık ziyaretleri örflere örnektir.
Toplumda uzun süredir geçerliliğini devam ettirerek yaygınlaşan kurallara adet denilmektedir. Örneğin yemeğin masada ya da yerde yenmesi adetleri örneklendirir.
5. Hukuk Kuralları: İnsanların birbirleriyle, toplulukla ilişkilerini düzenleyen ve zorlayıcı olan kurallar bütünüdür. Yazılıdır; toplumsal hayatı düzenlemede en etkin olan kurallardır. Hukuk kurallarına uyulması zorunludur. Kuralları devletçe yaptırıma bağlanmıştır.
