Sosyal gruplar nasıl tanımlanır? Sosyal grupların oluşumu ve niteliği ile ilgili olarak bilgilerin yer aldığı yazımız.
1. Tanımı:
İnsanlar, tüm yaşamlarını gruplar içinde geçirirler. Günlük yaşamımızın hemen her safhası, ya bir grubun içinde ya da çeşitli gruplarla ilişki kurmakla geçmektedir. Ailede, okulda, mahalle veya köyde, bir dernekte, sendika ya da siyasi partide başkaları ile birlikte bulunmak zorundayız. Grubun üye sayısı az ya da çok olabileceği gibi, sürekli ya da geçici veya isteyerek katılman, istek dışı katılman gruplar, resmi ve resmi olmayan gruplar, birincil -ikincil gruplar şeklinde olabilir.
Buna göre, toplumsal grubu şöyle tanımlamak mümkündür:
Belirli ve ortak bir amacı olan, aynı şekilde toplu hareketleri veya düşünce tarzı ifade eden, toplum içinde oluşmuş kümelerdir. Başka bir anlatımla, türlü etkileşimlerle sürekli olarak bir arada tutulan ikiden çok sayıda bireyden oluşan toplumsal birimdir.
Toplumsal grubu toplumsal yığınlarla karıştırmamak gerekir. Örneğin, bir filmi ya da spor karşılaşmasını izleyenler bir sosyal grup değil, bir sosyal yığındır. Oysa bir futbol takımındaki oyuncular bir sosyal gruptur. Sokak kalabalığı, tren yolcuları… fiziksel olarak birbirine yakın bireylerden oluştukları halde, birer sosyal grup sayılmazlar. Buna göre, bir insan topluluğunun bir sosyal grup niteliği kazanabilmesi için, ortak bir amaçla işbirliği yapmakta olması gerekir.
2. Grubun Oluşumu ve Niteliği:
Grup, üyeleri arasında etkileşim var olduğu sürece var olabilecek toplumsal bir varlıktır. Bir arada bulunan insanların grup oluşturabilmesi için bazı ortak değer ve normlarının, geniş anlamda kendilerine has bir duygusal ortamın ve birleştirici manevi öğelerin var olması gerekir.
Grubu oluşturan bireylerin özelliklerinin toplamı, grubun özelliklerine eşit değildir. Genellikle tek tek bireylerin gücünden daha fazla bir güç ortaya çıkar. Bu güce, “toplumsal sinerji” denir. Bu güç, grup normları, değerleri ve bütünlüklerini koruma çabaları gösterilmesiyle varlığını sürdürür. Bu güçte bir gerileme görüldüğü zaman grup çözülmeye başlamış demektir.
Grup yapısı incelendiğinde; birey faktörü ve grup faktörü gibi iki faktörle karşılaşırız. Bireysel düşünceler ve davranışlar, grup düşünce ve davranışlarına uymayabilir. Bir sınıftaki öğrencileri tek tek çağırıp kopya konusunda düşüncelerini sorsak
herkes kötülüğünden, yapılmaması gerektiğinden söz eder. Ancak sınıf bütünlüğü içinde, birçok öğrenci, soruları bildiği halde yine de kopya çeker. Bu durum, belli normların grubun varlığını meşrulaştırıcı bir ideolojinin ve birleştirici moral öğelerin bulunmasından kaynaklanmaktadır.
Bireyin bir gruba girmesi, grubun ve bireyin niteliklerine göre, doğum, başvurma, davet edilme veya karşılıklı anlaşma yollarıyla gerçekleşir. Bireyin gruba katılması için, grubun onun çıkarlarına uygun olması gerekir. Gruba katılan kişi, bir amacının gerçekleşeceğini ya da ekonomik, toplumsal veya kültürel vb. bir sorunun çözüleceğini düşünür. Grubun üyesi olmak bireyi yalnızlıktan kurtarabileceği gibi, grubun verdiği prestij ve bağlılık duygusu yaşamına yeni bir anlam kazandırabilir.
Birey genellikle kendisine üstünlük sağladığı ya da sorunlarına çözüm getirdiği oranda grubuyla özdeşleşir.
3. Sosyal Grupların Genel Özellikleri:
1. Her sosyal grubun kendine özgü bir sosyal yapısı vardır. Bu yapı içinde de sosyal statü ve roller bulunur.
2. Her sosyal grup bir sosyal birimdir. Her sosyal grubun bir ya da daha çok amacı vardır. Birey bu sosyal birimin içinde kaldığı sürece onun bir parçası sayılır.
3. Her sosyal grubun kendine özgü sosyal değerleri, sosyal normları ve sosyal denetim organizmaları vardır. Bunlar, üyelerinin kişiliklerinin oluşumunda etkilidirler.
4. Sosyal gruplar da kişiler gibi birer sosyal gerçek varlıktır. Grubu oluşturan bireyler arasındaki anlamlı etkileşimler grubun canlılığını ve varlığını sağlar.
5. Her sosyal grup dinamik bir sosyal bütündür. Bu dinamik bütünlüğün herhangi bir kısmında meydana gelen bir değişim, diğer kısımlarını da etkiler.
