Prut Antlaşmasının önemi ve ne zaman yapıldığı, antlaşmanın kimler arasında yapıldığı gibi konular hakkında genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
I. Petro’nun, Prut Savaşı’nda Osmanlı ordusuna yenilmesi üzerine, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1711’de yapılan antlaşmadır.
Prut Savaşı’nda Rusya yenilmiş durumda bulunduğu halde, yapılan antlaşmadan Osmanlı Devleti kazanç elde edemedi. Halbuki I. Petro, barış görüşmeleri için ödevlendirdiği Şapirov’a, Azak Kalesi ile birlikte aldığı bütün yerleri vermeye, Polonya işine karışmamaya, Balkanlar’da karışıklık çıkarmamaya, İsveç’e de topraklarını vermeye razı olduğunu bildirmişti.
23 Temmuz 1711’de Reisülküttap Ömer Efendi ile Rus Çarı’nın temsilcisi Şapirov arasında varılan antlaşma, Ruslar’ın ümit ettiğinden çok hafif oldu. Antlaşmanın başlıca esasları şunlardı:
Rusya yalnız, Kırım kıyısındaki Azak Kalesi’ni verecek, öteki kalelerdeki askeri hazırlıkları durduracak, topları söktürecekti. İsveç Kralı XII. Carl’ın memleketine dönmesine engel olmayacaktı. Polonya’nın iç işlerine karışmayacak, toprak bütünlüğünü tanıyacaktı. Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeki Hıristiyan azınlıkları kışkırttığı için, Rusya İstanbul’da elçi bulundurmayacaktı. Ayrıca, savaşlarda, baskınlarda esir edilen Türk askerleri geri verilecekti.
Prut Antlaşması kağıt üzerinde kaldı. Rusya, Azak Kalesi’ni vermediği gibi, Polonya’dan da askerlerini çekmedi. İstanbul’daki Fransız elçisi, İsveç Kralı XII. Carl, Polonya Kralı Stanislâs, Kırım Hanı antlaşmanın devlet menfaatlerine uygun olmadığını söylüyorlardı. III. Ahmet etki altında kalarak, Baltacı Mehmet Paşa’yı sadrazamlıktan attı, Limni Adası’na sürdü, yerine Damat Ali Paşa’yı getirdi. Barış konuşmalarına aracılık eden sadrazam kâhyası Osman Ağa ile, antlaşmayı yapan Reisülküttap Ömer Efendi’nin boyunlarını vurdurttu. Bir yıl kadar sonra Rusya, savaş tehdidi üzerine, Azak’ı (Rostov’u) geri verdi, antlaşmanın öteki maddelerini de yerine getirdi.
