Bayrak nedir? Bayrak ile ilgili olarak genel ansiklopedik bilgilerin yer aldığı sayfamız.
BAYRAK, Devlet ve milletlerin ayırt edici timsali olan türlü renkte, genel olarak dikdörtgen biçiminde, kumaş parçalarına verilen isimdir. Bir teşkilâtın işareti olan veya sadece herhangi bir işaret olarak kullanılan kumaş parçaları da bu isimle anılmaktadır. Bayrakların üzerinde, milletlerin tarihi, gelenekleri, özellikleriyle ilgili bazı şekiller, çizgi veya işaretler bulunur.
Dilimizdeki «bayrak» sözü eskiden «batrak» tı. «Divanu Lûgat-it Türk» te bu kelime «ucuna bir ipek parçası takılan mızrak» olarak anlatılır.
Bayrağın ilk şekilleri eski milletlerin özellikle ordu teşkilâtında kullandıkları alâmetlerdir. Eski Mısırlılar ordu teşkilâtında çeşitli alemler taşırlardı. Bunlar kutsal sayılan hayvanlar, tüyler, kralın adı yazılı levhalar vs. idi. Bu alemleri taşımak bir imtiyaz sayılırdı.
Asurlular’da, eski İranlılar ve İbraniler’ de de alem kullanıldığı bilinmektedir. Asurlular’ın alemi koşan bir boğa üzerine yayını germiş bir askerdi. Mısır ve Asur alemleri bir kapının ucuna tutturulur, ince uzun kumaşlarla süslenirdi. Eski İranlılar da mızraklarının ucuna bir kartal şekli takarlardı.
Sümerliler işaret olarak ay, güneş, aslan, türlü efsanevî hayvanların resimlerini kullanırlardı. Aslanlar kanatlı veya kanatsız olurdu. Hititler ve Elamlılar’da da ayın kullanıldığı bilinmektedir.
Eski Yunanlılar alem olarak bir zırh parçası kullanırdı. Savaşa giderken zırh parçasını mızraklarının ucuna takarlardı. Daha sonraları her Yunan sitesinin kendisine göre bir alemi oldu. Bunlardan bazısınınki at, bazısınınki zeytin dalı vs. idi.
Bugünküne benzeyen bayrakların ilk olarak Çin ve Hindistan’da kullanıldığı sanılıyor. M.Ö. 1122 yılında kurulan Çu hanedanı kurucusunun beyaz bir bayrağı bulunduğu söylenir. Çin bayraklarında kırmızı bir kuş, beyaz bir kaplan veya mavi bir canavar bulunurdu. Hintliler arasında bayrağın yere düşmesi yenilgiye, bozguna, kargaşalığa işaret sayılırdı.
Roma süvarilerinin kullandığı bayrak da bugünkü bayraklara benzerdi. Bu bayraklar kare biçiminde kumaşlardan yapılırdı. Roma cumhuriyeti ilk kurulduğu zamanlarda ise bayrak bir mızrağın ucuna bağlanmış bir tutam samandan ibaretti.
İslâmlığın ilk çağlarından beri Araplar’da da bayrak kullanıldığı bilinmektedir. Hicretin ilk yıllarında her kabîlenin bir bayrağı vardı. Bu bayraklar beyazdı, mızrak ucunda taşınırdı. Hayber Savaşı’ndan sonra beyaz bayrak yerine siyah bayrak kullanıldığı, Hz. Muhammed’in bayrağının da siyah olduğu söylenir. Abbasîler de siyah bayrak kullanmışlardır. Emevîler’in bayrağı beyazdı.
Batı kaynaklarına göre Avrupa’da bayrağın yayılması da İslâmlığın etkisiyle olmuştur. Avrupalılar’ın bayrak geleneğini Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlar’dan aldıkları sanılmaktadır.
